آب منشاء حیات و رونق زندگی است. اهمیت آب درتمام شئون زندگی بشر مشهود و برکسی پوشیده نیست. بخش اعظم آب کره زمین یعنی2/94 درصد آن به صورت آب شور در اقیانوسها قرار گرفته که غیر قابل استفاده است. از 8/5 درصد آب موجود در خشکی های
کره زمین، آبهای زیرزمینی بزرگترین منبع آب شیرین جهان بوده و تقریباً 20% آب مصرفی کل جهان از آن تأمین میگردد (ولایتی، 1374).
منابع آبزیرزمینی به خصوص در مناطق خشک و نیمه خشک بسیار با اهمیت هستند. کشور ایران در منطقه نیمه خشک جهان واقع گردیده، که میانگین بارندگی سالیانه آن حدود 253 میلیمتر است، این مقدار بارش کمتر از یک سوم متوسط بارندگی سالیانه کره زمین (860 میلیمتر) میباشد. از طرف دیگر توزیع بارندگی درکشور ما ازنظر مکانی و زمانی یکنواخت نبوده از این رو در اکثر نقاط کشور همواره با مشکل کم آبی مواجه هستیم (علیزاده 1385، 13)، بنابراین شناخت آب از نظر کیفیت و چگونگی حصول آن قدمی اساسی برای بهینهسازی مصرف است (رکس و همکاران 2007، 210)[1].
آبهای زیرزمینی به دلیل ارتباط هیدروژئولوژی با دیگر منابع آبی همواره در معرض آلودگی با روند تخریبی است (زراعی و آخوندعلی 1385، 3:1620)، بنابراین در بحث مدیریت سیستم آبزیرزمینی که تصمیمات براساس کمیت و کیفیت آب اتخاذ میشوند، شناسایی عوامل آلاینده آبزیرزمینی، بررسی تغییرات مکانی و زمانی غلظت آلایندهها، حفظ کیفیت منابع آب در حد استانداردهای قابل قبول ملی و جهانی لازم و ضروری است.
1-2- بیان مسأله و ضرورت انجام تحقیق
از جمله مسائل حائز اهمیت در رابطه با آب زیرزمینی به عنوان یکی از منابع مهم تأمین آب، ارزیابی کیفی و حفاظت از آن می باشد. استفاده از انواع شاخص های کیفیت، به بیان وضعیت و کیفیت آب به صورتی ساده و آسان کمک می نماید.
جهت استمرار یا توسعه بهرهبرداری از آبهای زیرزمینی برای انواع مصارف و اهداف مختلف، ضرورت دارد که اطلاعات کافی از مجموعه ویژگی های کمی وکیفی آبخوان مورد نظر جمعآوری، ذخیره، تجزیه و تحلیل و نتیجه گیری شود. برای رسیدن به این هدف، انجام عملیات پایش (کمی و کیفی) ضروری میباشد.
پایش منابع آب به دو دسته پایش کمی و کیفی تقسیم بندی میشود. انجام پایش کیفی ضمن ارائه اطلاعات مورد نیاز به منظور شناخت وضعیت موجود، با سادهسازی وکاهش اطلاعات خام، روند تغییرات کیفی را در طول مکان و زمان نشان داده و زمینه مناسب را برای انجام اقدامهای کنترلی به موقع فراهم میکند. باتوجه به برنامهها و فعالیتهای کشورهای موفق در زمینه پایش کیفی آبزیرزمینی و بررسی وضعیت نامطلوب در خصوص حفاظت از کیفیت منابع آبزیرزمینی که منجر به تنزل کیفیت آن شده است، میتوان لزوم توجه جدی به پایش مداوم آبزیرزمینی را دریافت.
یک نمونه از امکانات بسیار کارا و پیشرفته در این زمینه استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) است، که در چند سال اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است تا قابلیتها و کاراییهای آن در مطالعه سفره آبزیرزمینی یک منطقه نسبت به روشهای سنتی و دستی که غالبا وقتگیر و پرهزینه است شناسایی و معرفی گردد تا بتوان هم با سرعت بالا و هم با هزینه کمتر و با بهنگام نمودن اطلاعات، مدیریت بهتری را بر روی وضعیت سفره آبزیرزمینی منطقه اعمال کرد و در هر زمان از وضعیت کیفی آبزیرزمینی دشت مطلع شد (احمدی و صدقمی 2008، 357)[2].
[1]. Roux et al.
[2]. Ahmadi & Sedghami
