تبلیغات یکی از راه های رایج جلب نظر مخاطب به سوی یک کالا است. حال ممکن است این کالا محصولی صنعتی و تجاری و یا محصولی هنری باشد. مسلماَ تبلیغات در عرصۀ هنر تا حدودی با تبلیغات یک محصول تجاری متفاوت است. تبلیغات در هنر ابتدا فرهنگ سازی و بسترسازی لازم برای رشد و گسترش نوعی از تفکر در جامعه است. این تعبیر که تبلیغات هنری مانند پیام های بهداشتی است، بیراه نیست. چراکه پیام ها و دستورالعمل های بهداشتی و پزشکی برای سلامتی جسم و جان و تبلیغات هنری به قصد پرورش و تیمار روح و روان است.

در کشور ما پس از محصولات سینمایی که سال هاست جایگاه و اهمیت خاصی در تبلیغات شهری یافته اند، اخیراً با توجه خاص مسئولان، هنر تئاتر نیز به این سلاح قوی مجهز شده است. بیلبوردها، پوسترهای بزرگ و بنرهایی که در سطح شهر با نام و نقش هنرمندان این عرصه مزین می شوند، دلیلی بر این مدعا هستند. هنر نمایش در راه بهره گیری از این امکان تبلیغی تازه در اول راه است و هنوز نیاز به آزمون و خطاهای بسیاری دارد.

بنابراین باید تلاش نمود تا تاثیر تبلیغات را بر افزایش و جذب مخاطب تئاتر بررسی نمود. تحقیق حاضر تلاش دارد به این موضوع بپردازد.در چنین شرایطی این سوال مطرح می‌شود که آیا همچون گذشته، تبلیغات توانایی نفوذ و تاثیرگذاری بر مخاطبان را دارد؟

بیان مساله

تبلیغات یکی از راه های رایج جلب نظر مخاطب به سوی یک کالا است. حال ممکن است این کالا محصولی صنعتی و تجاری و یا محصولی هنری باشد. به طور کلی با اختراع ماشین چاپ و سپس رادیو و تلویزیـون و دیـگر رسانه‌های جمعی، تبلیغات رشد گسترده ای یافت. براین اساس

 امروزه شاهد بمباران تبلیغاتی هستیم. هنگامیکه در حال تماشای تلویزیون یا در حال شنیدن برنامه مورد علاقه خود از رادیو هستیم و یا زمانیکه در اینترنت در حال جستجو و یا مـشاهده سـایتهای مـختلف مـی‌باشیم، بـطور مــداوم در مـعرض تبلیغات مختلف قرار داریم. حتی هنگامی که در حال عبور از خیابان نیز هستیم با تابلوهای تبلیغاتی مختلف مواجه می شویم.

تبلیعات هنری نیز در جوامع پیشرفته، دوران گذار خود را از آزمون و خطا پشت سر گذاشته است.بطوریکه نیم نگاهی به نحوه اجرای آثار نمایشی، این مساله را ثابت میکند که اطلاع رسانی و تبلیغات در کشورهای پیشرفته، تامل و دور از محدودیت و با هدف داشتن گیشه داغ تر انجام میشود.

اما در جوامع در حال توسعه و از جمله ایران، واقعیت به گونه دیگری است. با اندک مطالعه در مقوله تئاتر ایران، جای خالی تبلیغات کاملا احساس میشود.قابل توجه اینکه در شرایط موجود، نسبت تبلیغاتی که برای تئاتر در کشور ما صورت میگیرد، یک دهمِ تبلیغاتی است که خرج سینما میشود؛و این بی ارتباط با محدودیت سالن های تئاتر، درآمد ناچیز دست اندرکاران و هزینه های سنگین اجرایی که معضل بزرگ و تاریخی اجرای نمایش در ایران است، نیست.

حال اگر به مشکلات فوق، این نحوه تفکر را که هزینه های تبلیغاتی نیز، بار سنگین هزینه های اجرایی را سنگین تر میکنداضافه کرد، دیگر رغبتی برای اجرای نمایش باقی نمی ماند.در صورتیکه تجربه در بسیاری از کشور های صاحب تئاتر نشان داده است که بکارگیری تبلیغات حساب شده میتواند بنیان اجرای تئاتر را متحول کند.حال با چنین پشتوانه ای تلاش میشود در این پایان نامه به این پرسش پاسخ داده شود که آیا در ایران شگرد های تبلیغاتی میتواند در جذب مخاطب موثر واقع شود؟

پیشینه تحقیق در ایران

• محمود اربابی در پایان نامه خود با عنوان “تئاتر ایران و عوامل بازدارنده آن” بیان می کند تئاتر ایران ارتباط گرم خود را با تماشاگر از دست داده و باید این ارتباط را گرم کرد. آنچه برای تئاتر ایران راه نجات خواهد بود توجه جدی به فرهنگ بومی و ملی براساس فرم های جذاب نمایشی است. از نظر اربابی باید تعاریف و توقعات سیاست گذاران فرهنگی از تئاتر روشن و براساس ان برنامه ریزی گردد(اربابی، 1377: 3).
• ساسان قاسمی در پایان نامه خود با عنوان “معرفی و بررسی ویژگی های تئاتر تبلیغاتی و استفاده از آن در تبلیغات سیاسی”(1383) به بررسی تاریخچه تبلیغات در تئاتر از نمایش های آیینی سنتی پیش از پیدایش تئاتر یونان تا دوران معاصر پرداخته است(قاسمی، 1383: 67).
• مژگان بنی هاشمی در پایان نامه خود با عنوان “مخاطب تئاتر” (1375) بیان می کند که تئاتر کنونی در شرایط نامطلوبی از نظر حرفه ای به سر می برد. چرا که یک سیاست ثابت و دائمی و نه حتی اصولی در عملکردها وبرنامه ریزی ها وجود ندارد(بنی هاشمی، 1375: 44).
• دکتر بهزاد قادری در مقاله ی خود با عنوان ” فرهنگ خصوصی سازی و خصوصی سازی فرهنگ” در زمینه تئاتر خصوصی بیاناتی را اظهار می کند. وی بیان می کند، با توجه به اینکه تئاتر در غرب همیشه خصوصی بوده است، در مقاله اش به آن دوره های کوتاهی اشاره می کند که دولت ها برای دولتی سازی تئاتر تلاش کردند تا ببینیم اهداف، ضرورت ها، خوبی ها و کاستی های چنین برنامه هایی چه بوده است. سپس تب خصوصی سازی در ایران را بررسی و برداشت های گوناگون از خصوصی سازی بخش های متفاوت خانواده تئاتر را مرور می کند و حالات و شرایط به وجود آمدن چنین تئاتری ـ از جمله پشتیبانی از شرکت های تئاتری و دیگری فضای اجرایی برای این شرکت ها ـ را ارزیابی می کند. در پایان نیز به این نکته اشاره می کند که این گونه گروه ها و فضاها باید بتوانند انتظارات گوناگون مخاطب تئاتر را برآورده کنند(قادری، 1391: 54).
• دکتر فریندخت زاهدی در مقاله خود با عنوان “راهکار یا موانع راه اندازی تئاتر خصوصی” بیان می کند، برای بررسی امکانات و یا عدم امکانات، برای داشتن تئاتر خصوصی می بایست چند و چون وضعیت تئاتر را با تعریف مشخص از ویژگی های آن با نگاهی تیزبینانه و از ابعاد مختلف شناخت و سپس به طبقه بندی انواع تئاتر و اهداف آنها پرداخت. این طبقه بندی طبعا می بایست بنا بر ماهیت گونه های مختلف تئاتر و نحوه مدیریت و برنامه ریزی آنها انجام گیرد تا بتواند در درازمدت به نتیجه نسبتاً مطلوب برسد.

اهمیت تحقیق

تئاتر یک هنر قوی و بسیار تاثیرگذار است و می تواند نقش تعیین کننده ای در جامعه و برقراری با مخاطب خویش داشته باشد. تئاتر می تواند آموزش دهد. می تواند سرگرم کند، می تواند فرهنگ ملی را غنی بخشد. می تواند هویت قومی و منطقه ای را حفظ کند، می تواند زبان و ادبیات کشور را شکوفا سازد و در مجموع همه این ها می توان گفت تئاتر می تواند سطح شعور و آگاهی جامعه خویش را بالا ببرد و این یعنی بالا رفتن سطح فرهنگ و دستیابی به شخصیت و هویت مطلوب. تئاتر در کشور ما با وجود اینکه سال هاست در کشور حیات یافته، هنوز ارتباط لازم را با جامعه خویش برقرار نکرده است و نتوانسته تعداد مخاطبان خود را چندان افزایش دهد.بنابراین باید با استفاده از شگردهای تبلیغاتی اهمیت تئاتر در جامعه را پررنگ کرد. براین اساس لزوم آسیب شناسی بازار تبلیغات تئاتر و بررسی ایده های تبلیغاتی بکار گرفته شده برای آن در تئاتر دولتی و خصوصی ضروری می باشد. با بررسی این آسیب شناسی میتوان مخاطب بیشتری در سالن ها داشته باشیم و به دنبال آن گیشه ها رونق گیرد، بدین ترتیب با بهبود وضعیت فروش و رفاه هنرمندان امید آن خواهد بود که کیفیت آثار بالا رود.

اهداف تحقیق

تحقیق و مطالعه ی راهبردی درباره نقاط ضعف و قوت مقوله ی تبلیغات و بازاریابی تئاتر و بررسی ضرورت تبیین ایجاد اتاق فکر، مخاطب شناسی، نیاز شناسی و آسیب شناسی بازار تئاتر و ضرورت جلب توجه جوامع دانشگاهی به مقوله ی بازاریابی تئاتر به مثابه ارائه حداقل 2 واحد درسی