ای برای رفتارهای بزهکارانه می تواند باشد. بویژه با نگاهی ژرف به این مسئله می توان دریافت که نوجوانان با تخریب اموال عمومی در اماکن آموزشی(مثل شکستن نیمکتها و کندکاری روی آن، نوشتن شعار و یادگاری های مختلف بر درب ودیوار)علاوه بر ایجاد چهره نامناسب فرهنگی واجتماعی و از بین بردن اموال عمومی و خصوصی وصدمه زدن به امکانات رفاهی جامعه، به نوعی تخلیه عقده های نا گشوده را بر سر این وسایل جبران می کنند(جان حسنی،1386:4).

وندالیسم عبارت است از تخریب ارادی اموال و متعلقات عمومی بصورت مداوم و مکرر. در اغلب تعاریف صاحبنظران از آن به عنوان رفتاری معطوف به تخریب و خرابکاری اموال، تاسیسات و متعلقات عمومی نام برده اند(محسنی تبریزی،1383:21).

خرابکاری را می توان، جزو  بزهکاری های ملایم به حساب آورد که معمولا از دید مراجع قضایی قابل اغماض و چشم پوشی است(محبی،1382:8). مساله بزهکاری نوجوانان و جوانان از جمله مسائل پیچیده اجتماعی است  که دنیای امروز را به شدت تحت تاثیر خود قرار داده است. این مساله از دیرباز در جامعه بشری، مورد توجه اندیشمندان بوده و هم اکنون نیز از مباحث اصلی بسیاری از دانشمندان است. مروری بر میزان جرایم در جهان، گویای این واقعیت است که بزهکاری یکی از بلایای بزرگ امروز ماست(نوربها،1377:14).

بزهکاری به معنای دقیق آن به اعمالی اشاره می کند که منع قانونی دارند و توسط نوجوانان گروه سنی 12-18 سال انجام می شوند(صفوی،1364:31). در تعریف رفتار بزهکارانه به طور کلی، اعمالی مانند قتل، دزدی، نزاع، تخریب، کلاهبرداری، تجاوز، غارت، وحشیگری و آتش افروزی به عنوان رفتار بزهکارانه تلقی شده است و تقریبا همه جوامع در تعریف آن اتفاق نظر دارند(میرفردی و همکاران،1391:186).

متاسفانه آمار دقیقی از هزینه ها، رفتارها و نمونه های رفتارهای وندالیستی در کشور ما وجود ندارد. از سویی دیگر، آگاهی و شناخت ناکافی از این پدیده اجتماعی که نتیجه فقر پژوهشی در این زمینه است، باعث شده است که مسئولان، برنامه ریزان آموزشی و متولیان امور اجتماعی، نتوانند از بروز رفتارهای وندالیستی پیشگیری و یا آن را درمان کنند(محبی، 1383:39).

توجه به مسائل اجتماعی نوجوانان و جوانان، بیش از پیش از اهمیت خاصی برخوردار است، ولی تمام اعمال وندالیستی به یک میزان، بر جامعه تاثیر نمی گذارند؛ به عبارت دیگر، کیفیت اعمال وندالیستی به یک میزان نیست. این مسأله در مورد کمیت آن نیز صدق می کند. وندالیسم نه تنها به عنوان کجروی و رفتاری بزهکارانه، بلکه به مثابه معضل یا مسأله ای اجتماعی در بسیاری از جوامع از سوی صاحبنظران و آسیب شناسان مطرح شده است(محسنی تبریزی،1383:34). هر ساله به امکانات آموزشی مدارس خسارت های جبران ناپذیری وارد می شود و از آن جا که هیچ گونه برآورد و محاسبه ای در این خصوص صورت نمی گیرد، به صورت نامحسوس است. بنابراین شناسایی رفتارهای تخریبی در محیط های آموزشی و اقدام پیشگیرانه از بروز این گونه رفتارها، تا حدودی می تواند مشکلات مکان های آموزشی را مرتفع سازد و از نظر آموزشی محیط های سالمی را برای تربیت نوجوانان و نسل آینده به وجود آورد، لذا مطالعه وندالیسم به عنوان یک آسیب جدی اجتماعی با توجه به آنکه قشر جوان، در سنین تحصیل به خصوص مقطع متوسطه قرار دارند، و شناخت عوامل موثر بر بروز این گونه رفتارها در بین نوجوانان و جوانان می تواند بستر مناسبی را برای کاهش این رفتارها در بین آنان فراهم آورد، نظر به جوان بودن جمعیت در ایران، انتظار طبیعی این است که چنین موضوعی مورد توجه فراوانی قرار گرفته باشد. در جامعه امروزی ایران با انواع مسائل و آسیب های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، نظیر آنومی یا نابسامانی اجتماعی، بحران هویت، قانون گریزی، پرخاشگری و جنایت، تخریب منابع و آلوده سازی محیط زیست و … سروکار داریم که در مجموع، آینده این کشور را از لحاظ سلامت محیط و احساس امنیت جانی، مالی، تعاملاتی و فکری تهدید می کنند(عبدالهی،1387،23). تخریب اموال عمومی مثل کیوسک تلفن عمومی، شکستن شیشه اماکن عمومی و دولتی، دیوارنویسی، شکستن شاخه درختان، نوشتن و پاره کردن صندلی وسایط نقلیه عمومی اعم از اتوبوس، مینی بوس و تاکسی بویژه پاره کردن و نوشتن بر روی صندلی سرویس مدارس، دستکاری یا نابودی علائم راهنمایی و رانندگی، شکستن لامپها و چراغ های معابر تنها نمونه هایی از رفتار وندالیستی در شهرستان جاسک می باشد. همچنین شکستن، کنده کاری و نوشتن بر روی صندلی و دیوارهای کلاس و همینطور شکستن شیشه پنجره ها و خم کردن پره های پنکه ها، آسیب زدن به آبسرد کن و سایر امکانات در مدرسه از اعمال وندالیسم در مدارس این شهرستان می باشد. با توجه به هزینه های زیادی که در باب این مسأله تحمیل دولت وارگانهای عمومی می شود انتظار می رود چنین موضوعی مورد توجه فراوانی قرار گیرد. بنابراین پژوهشگر بر آن شد تا در بررسی خود به این سئوال پاسخ دهد که چه عواملی بر تخریب گرایی(وندالیسم) به عنوان رفتاری بزهکارانه در دانش آموزان پسر دبیرستان های شهرستان جاسک موثرند؟

[1]. Vandalism