.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

روانشناسی رشد و دیدگاه های مختلف در روانشناسی رشد

همه موجودات زنده در طول زندگی خود دچار تغییر و تحولاتی می شوند. معمولا رشد بدنی تا زمان معینی پس از تولد ادامه می یابد، ولی رشد جنبه های روانی همواره و به صورت های گوناگون ادامه دارد . رشد انسان در دوره کودکی و در همه جنبه ها  با سرعتی بیش از دوره بزرگسالی ولی به صورت پیوسته ادامه می یابد. رشد انسان در دوره کودکی و با گرایش فطری و غریزی به سوی کمال، متاثر از عوامل درونی و شرایط زیست محیطی بوده و درشکل گیری خصوصیات انسان در دوره های بعد بسیار موثراست. برای رشد تعاریف گوناگونی بیان شده است ، یکی از عام ترین تعاریف به این شرح است رشد عبارت است از همه تغییر و تحولاتی که از زمان تشکیل سلول تخم تا هنگام مرگ در انسان رخ می دهد. رشد حرکتی مستمر، دائمی و پیوسته بوده و گاهی آهسته و زمانی همراه با آهنگی سریع صورت می پذیرد.

قبل از قرن ۱۸ اهمیت محیط در رشد و تکامل انسان چندان مورد توجه قرار نمیگرفته است. اما امروزه تحقیقات نشان داده اند که غیر از چند صفت مربوط به گروهای خونی، هیچ یک از صفات وراثتی موجود در انسان از نفوذ عوامل محیطی بر کنار نیست. تمام صفات جسمانی و روانی ، نتیجه کنش متقابل و دائمی دو عامل وراثت و محیط هستند(احدی و بنی جمالی، ۱۳۸۲).

محیط کودک باید در حد امکان بر انگیزاننده و مناسب باشد تا کودک بتواند استعدادهای بالقوه خود را به فعلیت در آورد. هر چه محیط زندگی و اجتماعی کودک، غنا و آرامش بیشتری داشته باشد، استعدادهایش بهتر رشد می کنند .(مقدم، ۱۳۵۸).

اهمیت رشد در دوران کودکی از نظر برخی مشاهیر اینچنین آمده است، ((آلبرت انیشتین)) در خاطرات خود بیان می کند : نظریه نسبیت نمی توانسته در دوران بزرگسالی من شکل گرفته باشد، زیرا آدمی در بزرگسالی فرصتی برای اندیشیدن به فضا و مکان ندارد. این ها چیزهایی است که وقتی کودک بودم به آن ها فکر کرده ام.((اریک برن)) از موجودی درون انسان نام می برد که به آن پروفسور کوچولو می گوید . پروفسور کوچولو به جستجو گری مشغول است و در این زمان تنها باید شرایطی را برای کودکان برنامه ریزی کرد که این پروفسور کوچولو تخریب نشود و همین دانشمند وجود آدمی است، که می تواند زمینه ساز تبدیل یک کودک به دانشمندی عالی قدر و انسانی متکامل و خلاق شود . از این رو باید به کودکان خود با دید دیگری بنگرید زیرا بنای یک جامعه سعادتمند با تلاش همین کودکان بذاته خلاق ریخته       می شود.

پرورش: پرورش تغییراتی است که بر اثر آموزش و تاثیرات عوامل محیطی در انسان به وجود می آید . پرورش تغییر در جنبه های رفتاری انسان است ، در صورتی که رشد ، تغییرات کمی و کیفی در جسم و روح اوست .( احدی و بنی جمالی، ۱۳۸۲).

پختگی (رسیدگی): به تغییرات خاصی اطلاق می شود که عامل اساسی در آن گذشت زمان همراه با تکامل و نظام یافتگی سیستم های عصبی است. انسان قادر نیست رفتاری را فرا گیرد مگر اینکه به مرحله ای از نمو رسیده باشد . به عبارت دیگر برای ظهور هر رفتاری دستیابی به حداقلی از رشد ، تکامل و آمادگی ضروری است . پختگی به تجربه کودک از محیط اطرافش بستگی چندانی ندارد . خصوصیات و تغییراتی که در کودک به وجود می آید، محصول تعامل بین رسش و یادگیری است. رسش تغییراتی است که بر اثر تکامل نیوهای بالقوه ایجاد می شود و تجربه در آن نقشی ندارد ، در حالی که یادگیری ، تغییراتی است که بر اثر تجربه به وجود می آید ( مقدم، ۱۳۵۸ و اتکینسون و دیگران، ۱۳۷۸).