منت خدای را عزوجل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت هر نفسی که فرو میرود ممدحیات است و چون بر میآید مفرّح ذات. پس در هر نفسی دو نعمت موجود است و بر هر نعمتی شکری واجب.
از دست و زبان که برآید؟ کز عهده ی شکرش به درآید؟
اعملوا آل داود شکراً و قلیل و من عبادی الشکور.
نگرانی پیامبر اسلامk دربارۀ خلافت و سرنوشت امت اسلامی موجب شده بود تا از یک سو، بارها به معرفی جایگاه و اهمیت محبت اهل بیتb بپردازد و از آنان با تعابیری چون «امام»، «ولی»، «خلیفه» و « ثقل جدایی ناپذیر از قرآن» یاد کند و از سویی دیگر با پیشگویی فتنه های قریب الوقوع، به افشاگری جریان های خط نفاق و گروه های انحرافی پرداخته، وظایف مردم را در این شرایط بحرانی به روشنی بیان کند، به راستی که سخنان این بزرگوار مبنی بر وجود جریان های خط نفاق و گروههای انحرافی یادآور این بیت حافظ است که میفرماید:
جنگ هفتادو دو ملت همه را عذر بنه چون ندیدندحقیقت ده افسانه زدند
شاید به جرئت میتوان گفت در میان این گروه ها «بنی أمیه» مخوف ترین فتنه ای بود که چهرۀ واقعی آن بیش از وفات رسول خداk در عالم رؤیا به ایشان نشان داده شد.
رؤیایی که بعدها به خاطر غفلت مسلمانان، به حقیقت پیوست و کسانی بر منبر و محراب پیامبر بزرگوار حاضر شدند که هیچ لیافت و کفایتی در وجود آن دیده نمی شد به تعبیری دیگر بنی امیه در آن برهه از زمان مصداق این بیت حافظ بودند که میفرمود:
واعظان که این جلوه در محراب و منبر میکنند چون به خلوت میروند آن کار دگر میکنند
بنابراین جهان اسلام نزدیک به یک قرن گرفتار فتنه ی بنی امیه شدند، و آن همان فتنه ای بود که امیر مؤمنان علیg نیز در دوره خلافتش از آن فتنه به «کور»، «تاریک» و«فراگیر» یاد میکرد و همگان را از آن برحذر میداشت. این پایان نامه که تلاش میکند علاوه بر شناساندن دو گروه بنی امیه و وهابیت به وجوه اشتراک آنها در اندیشه و افکار و عقاید و اعمال بپردازد مشتمل بر سه فصل است.
فصل نخست آن به تاریخ بنی امیه اختصاص دارد و با تعریف لغوی واژه بنی أمیه آغاز میگردد، سپس نسب بنی أمیه به اختصار توضیح داده میشود، بعد از آن تاریخ بنی أمیه از جاهلیت تا بعثت و نیز دوران قبل وبعد از پیامبرk و نیز دوران مصادف با خلافت امام علیg عرضه میگردد، در ادامه این مباحث تاریخچه ای از خلفای این دولت بیان میگردد و بعد از آن عصر فرهنگی بنی أمیه مورد ارزیابی قرار میگیرد، خاتمه این فصل با مبحث بنی أمیه در شأن نزول آیات صورت میپذیرد.
فصل دوم به فرقه ی وهابیت اختصاص داده شده است و با مفاهیم لغوی و اصطلاحی سلفی گری آغاز میشود بعد از آن به سلیفه جدید (وهابیت) پرداخته میشود و شرح حالی از بنیان گذاران فکری این فرقه ارائه میگردد، سپس از زمینه فکری این فرقه یعنی اسرائیلیات و وارد کنندگان آنها کسانی چون کعب الأحبار، تمیم داری، عبدالله بن سلام و وهب بن منبه صنعانی سخن به میان میآید و خاتمه این فصل به عوامل مؤثر در تبلیغات وهابیت که مهم ترین آنها ضعف فرهنگی، دینی و اقتصادی سرزمین نجد، همکاری آل سعود، استفاده از موسم حج و حمایت های قدرت های استکباری و…. میباشند، اختصاص داده شده است.
فصل سوم این پایان نامه به وجوه اشتراک دو گروه بنی أمیه و وهابیت از نظر اندیشه و أفکار و اعمال و کردار میپردازد و آنها را در چند عنوان از جمله: بدعت گذاری، تحریف، کشتار مسلمانان و… مورد بررسی و ارزیابی قرار میدهد در پایان نیز نتایج بدست آمده از تحقیق ارائه میگردد.