از موضوعات جالب‌توجه در عرصه‌ی مسائل اجتماعی و سیاسی اسلام موضوع «فتنه و فتنه‌گری» در قرآن و روایات است، این دو منبع روشن گر، در موارد متعددی، توجه مسلمانان را به مقوله فتنه و نقشه‌های فتنه گران، معطوف و مؤمنان راستین را به هوشیاری در برابر کسانی که با راه انداختن «گردباد فتنه»، فضای فرهنگی و سیاسی جامعه را غبارآلود کرده و بدین‌وسیله حق را باطل و باطل را حق جلوه می‌دهند، فراخوانده است.

تاریخ سیاسی-اجتماعی صدر اسلام مملو از عبرت‌ها و قواعد تعمیم‌پذیری برای مسلمین است؛ چه آنگاه‌که با حکومتی جائر و طاغوت سروکار دارند و چه وقتی‌که خود به تأسیس حکومت الهی دست می‌زنند یا با جنگ و تجاوز دشمنان خارجی مواجه می‌شوند یا گرفتار تفرقه و

 درگیری‌های داخلی‌اند. خوشبختانه تاریخ طولانی حضور معصومین علیه‌السلام در میان مسلمانان (263 سال)، صحنه‌های مختلفی از موضع‌گیری‌ها و هدایت‌های آنان را در خود ثبت کرده که می‌تواند مخصوصاً برای شیعیان الگویی جامع برای طی طریق باشد. در این میان، دوره ده‌ساله حکومت پیامبر (صلی الله علیه وآله) و پنج‌ساله امام علی اهمیتی مضاعف می‌یابد.

این هوشیاری و بصیرت زمانی حاصل می‌شود که افراد جامعه، نسبت به مقوله‌ی فتنه، ترفندها و نشانه‌های فتنه گران ونیز شیوه‌های مقابله با آنان، آگاهی کافی داشته و از رهنمودهای آخرین کتاب آسمانی و همچنین هدایت‌های امام معصوم (ع)، مخصوصاً امام علی که بخش زیادی از زندگانی سیاسی خود در ستیز با فتنه گران، سپری کرده، بهره‌مند گردند.

چنانچه در حدیث است «اِذا التَبَست عَلیکُمُ الفِتنُ فَعَلَیکُم بِالقُرآن»؛ هنگامی‌که فتنه‌ها بر شما روی آورد و امربر شما مشتبه شد، به قرآن مراجعه کنید؛ یعنی درواقع از قرآن در حوادث و طوفان فتنه‌ها، هدایت و راهنمایی بخواهید و می‌دانید زمانی این راهنمایی تحقق می‌یابد که ما آیات مربوط به فتنه و فتنه گران را بررسی و از پیام‌های روشن گرایانه ی آن درس بگیریم.

امید است تحقیق حاضر که در پاسخ به این نیاز اجتماعی سیاسی و با استفاده از قرآن و روایات، تدوین‌شده، چراغ راهمان در شب‌های تاریک فتنه‌ها و کشتی نجاتمان در امواج شکننده‌ی توطئه‌های دشمنان داخلی و خارجی باشد.

(انشاءالله)