:

امروزه تغییرات گسترده اراضی کشاورزی، بدلیل احیاء نشدن آنها نگرانیهایی را در بخش تولیدات و دگرگونیهای زیست محیطی به همراه داشته است . دلیل اصلی توجه فوق از دست دادن توانهای بالقوه طبیعی محیط است، که تهدیدهای متاثر از تغییرات اقلیمی ، جنگل زدایی و کاهش تولیدات کشاورزی می باشد . یکی از عوامل موثر در بروز تغییرات یا کاهش کاربری زمین ، که این تحقیق بدان تاکید دارد . توسعه فیزیکی یا کالبدی شهرهای بزرگ است و از اینرو توسعه بی رویه فیزیکی شهرها به همراه سیاستها و سلایق گوناگون بهره برداری از کاربریهای اراضی را منجر خواهد شد. بنابراین عدم برنامه ریزی که توسعه بی برنامه را به همراه خواهد داشت،  پیامدهای زیست محیطی ، اقتصادی و اجتماعی را به همراه خواهد داشت . در واقع از بین رفتن اراضی مطلوب کشاورزی یا خارج کردن آنها از چرخه تولید آسیب بزرگی به اقتصاد کشاورزی وارد می نماید ، از طرف دیگر افزایش شدید قیمت زمین و مسکن بدلیل تقاضا زیاد در این بخش(زمین و مسکن) پیدایش قیمت های کاذب و بورس بازی زمین بعنوان یکی دیگر ازپیامدهای توسعه شهری یا سکونتگاهی می باشد. دهستان پیر بازار در بخش مرکزی شهرستان رشت یکی از دهستان هایی است، که در سالهای اخیر بدلیل وجود محور ارتباطی رشت به آستارا و اردبیل و نزدیکی به شهر های رشت (مرکز استان) ، تولم و غیره دچار تحولات شدیدی ازنظرتغییرات کاربری اراضی شده است این تحقیق با توجه به موارد فوق درصدد بررسی روند تغییرکاربری اراضی کشاورزی دهستان پیربازار با تاکید بر توسعه فیزیکی شهر رشت در دو دهه اخیر شده و براین اساس در پنج فصل تنظیم گردیده است.

فصل اول: كلیات تحقیق

فصل دوم: مبانی  نظری تحقیق

فصل سوم: ویژگی ها جغرافیایی منطقه

فصل چهارم: یافته های تحقیق

فصل پنجم: نتیجه گیری، آزمون فرضیه ها، پیشنهادها می باشد .

• بیان مسئله و ضرورت آن :

تغییر کاربری زمین بویژه اراضی مولد تحت تاثیر عوامل مختلفی صورت می پذیرد که یک یاز مهمترین آنها توسعه سکونتگاههای انسانی بویژه شهرهای بزرگ است . در طول زمان می بینیم که اراضی کشاورزی به عنوان یک کاربری ویژه  اعم از زراعی و باغی ، همواره دستخوش تغییرات و تحولات ، بعضا سوء بوده است . که بخش اعظمی از این تغییرات از طریق توسعه کالبدی (فیزیکی)سکونتگاههای زیستی (شهری وروستایی) صورت می پذیرد.

شهر رشت به عنوان بزرگترین قطب جمعیتی استان گیلان و حتی شمال کشور در چند دهه اخیر بطور فزاینده ای توسعه یافته و با توجه به توپوگرافی همگون و وجود زمینه های توسعه و پیامدهای گسترش در تغییر گسترده اراضی در تمامی جهات جغرافیایی بوده است . بنابراین در این پایان نامه دهستان پیربازار و تاثیر توسعه فیزیکی  شهر رشت بر کاهش اراضی کشاورزی را مورد بررسی قرار می دهیم ،که توسعه فیزیکی شهر تاچه اندازه موجب کاهش اراضی کشاورزی شده است، آیا توسعه پسکرانه های پیرامونی شهر در کاهش اراضی کشاورزی موثر بوده است؟ آیا مقرون به صرفه نبودن تولیدات کشاورزی موجب تغییر کاربری اراضی شده است؟ در این پژوهش سعی شده است تا متغیرهای مستقل و وابسته شناسایی و روابط متقابل آنها مورد بررسی قرار گیرد. و در نهایت مشخص گردد که آیا رابطه بین این دو متغیر تا چه اندازه بوده و میزان اثر پذیری آنها تا چه حد می باشد و راههای برون رفت آان از این معضل در بخش کشاورزی چگونه خواهد بود.

استان گیلان درسه پهنه جلگه ، کوهپایه و کوهستان قرار گرفته است. بخش جلگه ای استان با سهم اندک خود در سطح کشور جزء مرغوبترین اراضی کشاورزی محسوب می شود . با توجه به محدودیت این پهنه مساعد کشاورزی، در سطح کلان سکونتگاههای شهری و روستایی نیز بطور متراکم در آن شکل گرفته ودر حال توسعه است بگونه ای که حدود 80 درصد جمعیت روستایی استان در بخش جلگه ای یا مساحت 35 درصد استقرار دارند و مابقی مساحت استان حدود 65 درصد آن تنها 20 درصد جمعیت را در خود جای داده است که این واقعیت دلیلی بر تاکید محدود بودن وسعت سرزمین می باشد .  شهر رشت نیز به عنوان مرکز استان در سطح جلگه ای آن قرار گرفته ،بنابراین توسعه فیزیکی با توجه به افزایش جمعیت موجود و جمعیتی که به عنوان مهاجر از جهات مختلف بدان وارد می شوند اجتناب ناپذیراست . اما با توجه به اینکه روند توسعه با تاکید بربخش شمالی شهر رشت نامتوازن بوده است و این روند طی سالهای گذشته نامحسوس ودر دهه اخیر به سرعت ومحسوس صورت می پذیرد ، بنابراین تاثیر بسیار زیادی بر کاهش اراضی کشاورزی پیرامون بخصوص دهستان پیربازار با توجه به محدودیت آنها  خواهد داشت.  از طرفی تحقیق حاضر در خصوص نقش توسعه فیزیکی شهر بر کاهش اراضی کشاورزی درصد پاسخگویی به سوالات فوق می باشد.