دانشکدهی ادبیّات و زبانهای خارجی
گروه آموزشی زبان و ادبیّات فارسی
پایاننامه برای دریافت درجهی کارشناسی ارشد
در رشتهی زبان و ادبیات فارسی گرایش ادبیّات مقاومت و پایداری
عنوان:
بررسی و تحلیل سبکشناسی آثار علیرضا قزوه
استاد راهنما:
دکتر عسگر صلاحی
استاد مشاور:
دکتر ابراهیم رنجبر
پاییز 1393
برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده پایان نامه درج نمی شود
(در فایل دانلودی نام نویسنده موجود است)
تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :
(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
فصل اول: کلیّات پژوهش
1-1-بخش اول: کلیات.. 2
1-1-1-بیان مسئله. 2
1-1-1-1-تعریف لغوی سبکشناسی.. 3
1-1-1-2-انواع مفهوم سبک… 3
1-1-1-3-تقسیم بندی سبک… 3
1-1-1-4-انواع سبک نو. 4
1-1-2-سؤالات اصلی پژوهش… 5
1-1-3-پیشینهی تحقیق.. 5
1-1-4- اهداف پژوهش… 6
1-2-بخش دوم: چشم اندازی به زندگانی علیرضا قزوه 7
1-2-1-معرفی علیرضا قزوه 7
1-2-2-زندگی ادبی.. 7
1-2-3-آثار 7
1-2-4-مسؤولیتها 8
1-2-5-جوایز. 8
فصل دوم: مبانی نظری
2-1-بخش اول: سبکشناسی.. 10
2-2-بخش دوم: نگاهی به ادبیات دفاع مقدس، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری.. 11
2-2-1-ادبیات دفاع مقدس… 12
2-2-2-شعر اعتراض… 13
2-2-3-ادبیات مقاومت و پایداری.. 13
فصل سوم: بحث و بررسی
3-1-بخش اول: سبکشناسی آثار منثور علیرضا قزوه 16
3-1-1-سبکشناسی داستان. 16
3-1-2-بررسی ویژگیهای زبانی، ادبی، فکری دو اثر منثور علیرضا قزوه 16
3-1-2-1-ویژگی زبانی.. 16
3-1-2-2-ویژگیهای ادبی.. 19
3-1-2-3-ویژگی فکری.. 22
3-2-بخش دوم: سبکشناسی آثار منظوم علیرضا قزوه 24
3-2-2-ویژگی زبانی آثار منظوم علیرضا قزوه 24
3-2-2-1-استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی.. 25
3-2-2-2-استفاده فراوان از اسمهای اساطیری و تاریخی.. 27
3-2-2-3-تکرار کلمات.. 28
3-2-2-4-استفاده زیاد از کلماتی چون: شهید و شهادت، خون و سنگ، صبح و شب.. 30
3-2-2-5-آوردن نام ماههای قمری.. 31
3-2-2-6-استفاده از آواها و صداها 32
3-2-2-7-آوردن نامهای ائمه و پیامبران. 33
3-2-2-8-کاربرد فراوان واژگان می و عشق و مست.. 34
3-2-2-9-آوردن نامهای فرنگی.. 35
3-2-3-ویژگی های ادبی آثار منظوم علیرضا قزوه 37
3-2-3-1-تشبیه. 37
3-2-3-2-تشخیص… 39
3-2-3-3-تلمیح.. 41
3-2-3-4-واجآرایی.. 43
3-2-3-5-مراعات نظیر. 45
3-2-3-7-تضاد و طباق.. 46
3-2-3-8-حسآمیزی.. 47
3-2-1-ویژگی های فکری علیرضا قزوه 48
3-2-1-1-علیرضا قزوه و ادبیات دفاع مقدس… 48
3-2-1-2-علیرضا قزوه و اشعار آیینی و مذهبی.. 60
3-2-1-3-علیرضا قزوه و نهضت عاشورایی.. 62
3-2-1-4-علیرضا قزوه و شعر اعتراض… 69
3-2-1-5-علیرضا قزوه و ادبیات مقاومت و پایداری.. 78
فصل چهارم: نتیجهگیری
نتیجه گیری.. 86
فهرست منابع و مآخذ. 89
بیان مسئله
علیرضا قزوه شاعر و نویسندهی ایرانی متولد 1342 از جمله شاعران مقاومت و دفاع مقدس است. او از جوانی به شعر و دین و وطن علاقه داشت و در همان دوران، شاهد اشغال فلسطین و جنگ تحمیلی به کشورش بود و مشاهدهی این اوضاع، نوعی روحیهی اعتراض را در شخصیت وی به وجود آورد. به نوعی که در شعر وی نیز تأثیر گذاشته، و در شعری که باعنوان (مولا ویلا نداشت) نمود واقعی پیدا کردهاست.
او به عنوان یک شاعر انقلابی و معترض با این که در جبههی حق بر باطل حضور داشته ولی از قافلهی شهدای هشت سال دفاع مقدس جدا ماندهاست و چون رفتار مخلصانهی آن شهیدان را به چشم خود دیدهبود، به انتقاد از اوضاع فعلی پرداختهاست و از سوء استفاده بعضی افراد از نام شهیدان زبان به شکوه گشودهاست.
وی آثار زیادی در حوزهی مقاومت و دفاع مقدس دارد و در بیشتر آنها اعم از شعر، داستان، سفرنامه و… بنمایههایی از دفاع مقدس و اعتراض و مذهب و نهضت عاشورایی و مقاومت، آشکارا به چشم میخورد.
هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل سبکشناسی آثار علیرضا قزوه است. به همین خاطر آثار منظوم و منثور ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم.
نخست به تعریف سبکشناسی پرداختیم. سپس با معرفی علیرضا قزوه، به زندگی ادبی و آثارش اشاره کردیم و بعد آثار ادبی قزوه را از سه جنبهی زبانی، ادبی و فکری مورد بررسی قرار دادیم. در این بررسی از ویژگی زبانی وی: استفاده فراوان از لغات و اصطلاحات عربی، تکرار کلمات، آواها و صداها و استفاده فراوان ازاسمهای اساطیری، تاریخی بررسی شدهاست. از ویژگیهای ادبی وی، استفاده فراوان از تشبیه، تشخیص، تلمیح، واجآرایی و غزلسرایی و از جنبهی فکری آثار او نیز، پنج محور با عناوین: ادبیات دفاع مقدس، اشعار آیینی و مذهبی، نهضت عاشورایی، شعر اعتراض و ادبیات مقاومت و پایداری، بررسی شدهاست.
1-1-1-1-تعریف لغوی سبکشناسی
از نظر لغوی، واژهی سبک، مصدر ثلاثی مجرد عربی است. بهمعنای گداختن و ریختن و قالبگیری کردن زر و نقره و “سبیکه” به معنی پاره زر و نقره گداخته و قالبگیری شده مشتق از آن است (شمیسا، 1382: 11)
1-1-1-2-انواع مفهوم سبک
واژهی سبک در سه مفهوم بکار میرود: سبک شخصی، سبک دوره و سبک ادبی.
سبک شخصی: سبک خاص شاعر و نویسنده است و آثار او در طول قرون از اثر هر کس دیگری به نحو نمایانی متمایز نگاه میدارد(مانند فردوسی، نظامی، حافظ). (همان: 9)
سبک دوره: سبک کلی کم و بیش به همهی شاعران و نویسندگان دورههایی از تاریخ ادبیات است. مثلا مختصات که در آثار شعر قرون چهارم و پنجم مشاهده میشود. (همان: 10)
سبک ادبی: وجوه تمایز آثار ادبی از آثار غیر ادبی است. آثار ادبی در جهان مختصات خاص خود را دارند. (همان: 10)
1-1-1-3-تقسیم بندی سبک
آنچه بیشتر مورد توجه شاعران و نویسندگان و محققان است سبک دوره است. از همه مهمتر و معمولتر، تقسیم سبک بر اساس دوره است. لذا ادوار شعر فارسی به صورت زیر تقسیم شدهاست:
سبک خراسانی: نیمه دوم قرن سوم قرن چهارم و قرن بنجم
سبک حد واسط یا دوره سلجوقی: قرن ششم
سبک عراقی: قرن هفتم، هشتم و نهم
سبک حد واسط یا مکتب وقوع واسوخت: قرن دهم
سبک هندی: قرن یازدهم و نیمه اول دوازدهم
دوره بازگشت: اواسط قرن دوازدهم تا پایان قرن سیزدهم
سبک حد واسط یا دوران مشروطیت: نیمه اول قرن چهاردهم
سبک نو: از نیمه دوم قرن چهاردهم به بعد. (همان: 13)
سبک نو و یا نیمایی یکی از تحولات مهم در شعر و نثر ادبیات فارسی بهشمار میرود.
سبک نیمایی نوعی هنجارگریزی و سنتشکنی است. ردیف و قافیه که درشعر فارسی یکی از ارکان است، بندی و سدی برای شاعران دانستند. بههمین خاطر ایرج میرزا با شعر “انقلاب ادبی” زمینه بروز شعر نو فارسی را فراهم آورد و نیما یوشیج با سرودن شعر عاشقانه” افسانه ” از نظر شکل و محتوا تازگی در شعر فارسی به وجود آورد. در آن توصیفات و تعبیرات تازهای دیده میشود. قوهی تخیل نیز در آن بیشتر شدهاست. (همان: 463)
1-1-1-4-انواع سبک نو
در شعر سبک نو و نیمایی سه شیوه رایج بودهاست:
شعر آزاد: وزن عروضی دارد ولی جای قافیهها مشخص نیست.
شعر سپید: هر چند آهنگین است ولی وزن عروضی ندارد و جای قافیهها مشخص نیست.
شعر موج نو: نهتنها وزن عروضی ندارد بلکه آهنگ و قافیه نیز ندارد و فرق آن با نثر معمولا در ارائه مطالب و نحو خاص بیان و بطور کلی در تخیل شعریاست. (همان: 346)
آنچه در بررسی سبکشناشی یک اثر ادبی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد، ویژگیهای زبانی، ادبی و فکری آن اثر است. (غلامرضایی، 1377: 249)
در ویژگی زبانی به لغات و کلمات توجه میشود و در ویژگیهای ادبی به صناعات و آرایههای ادبی و در ویژگیهای فکری به اندیشهها ودیدگاههای نویسنده و یا شاعر توجه میگردد. (همان: 256)