نگاهی از بام تیره وهوس آلودسده بیستم به گذشته ، جهان را پهنه دگرگونی های بی شمار نشان میدهد؛دگرگونیهایی كه گاه نابودی و نامرادی ، وزمانی ، امید و كامروایی به ارمغان آورده وپرونده زندگی انسان را از لحظه های زشت و زیبا آكنده است. بررسی فراز ونشیب های تاریخ،بشررابدین حقیقت رهنمون میكند كه پدیده های خوب و بد جوامع انسانی ، چیزی جز بازتاب فرهنگها نیست. به عبارت دیگر،فرهنگ،خاستگاه همه پیشرفتها،نوآوریها یا همه عقب ماندگی ها به شمارمی آید.فرهنگ و ادبیات عامه میراث ماندگار گذشتگان ماست که امروز نسل جوان ونوجوان کشور بایستی در ابعاد گوناگون آن را شناسایی و حفظ نمایند .با توجه به این که شناخت آداب و رسوم وباورهای عامیانه هر روستا نشان از هویت فرهنگی آن روستا می باشد . روستای دشتاب از قدمت فرهنگی بسیار طولانی برخوردار می باشد. و هنوز در این روستا شاهد آن هستیم که ارزشها وباورها توسط پدران و گذشتگان نسل به نسل انتقال یافته و با توجه به مدرن شدن جامعه امروزی هنوز شاهد برجای ماندن بسیاری از اداب رسوم واصلاحات گذشته در میان نسل جوان هستیم  ما در این پژوهش سعی داریم . با بررسی وشناخت اصلاحات و اداب و رسوم منطقه دشتاب به نوعی انتقال دهنده این ارزشها و باورها به نسل جدید باشیم زیرا لازم است فرهنگ عامیانه هر منطقه حفظ شود . چرا که به عنوان شناسنامه آن منطقه محسوب می گردد.این پژوهش به  بررسی فرهنگ و آداب ورسوم منطقه دشتاب می پردازد.

بیان مسأله

از آنجا كه شناخت و هویت یك قوم ریشه در فرهنگ، آداب ورسوم وسنن مختلف آن قوم دارد برای شناسایی ومعرفی هر گروه می بایست به سراغ فرهنگ آن گروه رفت. به گواهی وشهادت شیوه زندگی وپیروی كردن انسان از طبیعت و وضعیت اقلیمی و آب وهوایی وتحمل سختیها و خشونت های طبیعت ودر عین حال دسترسی به منابع طبیعی واقلیمی یكی از شیوه های متداول زندگی اجتماعی انسان در نقاط مختلف جهان از جمله كشور ایران می باشد. انسان قبل از اینكه سكونتگاه مناسبی برای ادامه حیات خویش بر گزیند به حركت در اقصی نقاط زمین پرداخته تا بهتربتواند نیازهای مختلف خود را برآورده سازد. وبا پیشرفت های علمی وصنعتی ودر نتیجه چیرگی انسان بر طبیعت كم كم در یك نقطه مناسب به زندگی یكجانشینی پرداخته  وتلاش می كنند تغییرات لازم را درطبیعت به نفع خویش برای برآورده شدن نیازهای خود ایجاد نماید وبه این ترتیب روستاها وشهرها ومراكز مختلف اجتماعی پدید آمده وگسترش میابند.در استان كرمان به دلیل پهناوری استان واقلیم آب وهوایی متفاوت، مردم زیادی در روستاها زندگی می كنند كه متأسفانه تا به حال كمتر مورد مطالعه وشناخت قرار گرفته اند، از جمله این روستاها روستای دشتاب است ابادی های زیادی دارد كه در این زمینه تاكنون هیچ گونه تحقیقی انجام نگرفته است.

شناخت، مطالعه و بررسی قصه‌ها، افسانه‌ها و باورهای عامیانه مبحث بسیار مهمی برای جامعه شناسان و مردم شناسان به حساب می‌آید زیرا بسیاری از روحیات و رفتارها و هنجارهای جوامع امروزی ریشه در باورها و اعتقاداتی دارند كه در طول زمان تاریخی شكل گرفته‌اند. بنابراین تعمق در باورها و سنن و آنچه كه امروزه از سوی جامعه شناسان فرهنگ عامیانه با فولكور نامیده می‌شود، ما را به منشأ بسیاری از هنجارها و نابهنجاری اجتماعی رهنمون می‌شوند. شناسایی باورها و عقاید و رفتارهای اجتماعی مردمانی كه در گذشته می‌زیستند و نسل به نسل، سینه به سینه از اعماق تاریخ آنها را به نسل‌های امروزی انتقال داده‌اند نه تنها ضروری است بلكه یكی از محورهای مهم علومی مانند جامعه شناسی، مردم شناسی و تاریخ محسوب می‌شود.شاید باورها و عقاید عامیانه در نگاه اول به نظر ما كه امروزه در عصر تعقل و الكترونیك و سرعت در اطلاع رسانی بسر می‌بریم، خیال پردازی و دور از واقعیت جلوه كند. اما از نظر اندیشمندان و پژوهشگران علوم اجتماعی و مردم شناسان پیدایش آنها براساس بینش و فلسفه خاصی صورت گرفته و بیانگر نگرش انسان‌های ابتدایی به جهان هستی بوده و در زمان خود عقلانی تلقی می‌گردیده است.

باورهای عامیانه اعم از واقعیات، خرافات، مراسم، قصه‌ها، متل‌ها و هر آنچه كه در این مقوله می‌گنجد و از این جهت كه مورخین و باستان شناسان نتوانسته‌اند بیان كنند و برای پژوهشگران تبیین می‌نمایند، حائز اهمیت و مورد توجه‌اند. به همین دلیل محققین از زوایای مختلف به فرهنگ عامیانه می‌نگرند و به تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازند. مقوله‌ای را كه تحت عنوان فرهنگ عامه یا فولكور می‌شناسیم می‌توانیم دسته‌بندی نموده و آنها را به خرافات و اوهام ـ تجربیات شخصی و جمعی ـ تخیلات و آرمان‌گرایی‌ها ـ باورهای منطبق با واقعیات تقسیم كنیم.

بعضی می‌پندارند كه منظور از فرهنگ عامیانه مطالبی است كه امروزه آنها را تحت عنوان خرافات و موهومات می‌شناسیم، اما حقیقت این است كه بخش‌های زیادی از مبحث فولكور با واقعیت‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها و تجربیات آنان و شیوه‌های برخورد با معضلات و مشكلات زندگی و كشف راهكارهای متناسب با آنها می‌باشد و در زمان خود از عقلانیت برخوردار بوده و علیرغم اینكه امروزه بوی كهنگی می‌دهند و به نظر غیرقابل قبول و فاقد جاذبه‌اند، اما باید بپذیریم كه همه آنها مواریث تاریخی نیاكان ما بوده و پاره‌هایی از هویت ملی ما را تشكیل داده‌اند. چنانكه در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی و ملی ما تأثیرات مثبت یا منفی بطور محسوس یا نامحسوس بجای گذاشته‌اند و موجب تمایز مردم ما از سایر كشورها گردیده است.در این  پژوهش از مطالب مربوط به فرهنگ و تاریخ  گذشتگان لازم دیدیم كه بخشی از باورهای عامیانه مردم  دشتاب در زمینه‌های آداب و رسوم، خرافات، دانش بومی، جشن‌ها و سوگواری‌ها، امثال و حكم و ادبیات بكار گرفته شده در موارد مختلف معیشت را به نگارش درآورده و بشناسانیم و البته قصد و هدف ما ارزش‌گذاری و قضاوت در خوب و بد بودن و یا صحت و سقم و یا بعبارتی تجزیه و تحلیل علمی آنها نیست . بلکه تصویری از گذشته به جوانان امروز می باشد.( برگرفته از كتاب نگین كرمان، ولی الله نگینی،ص.34).یكی از ابزارهای تاثیر­گذار در این راستا؛ انجام مطالعات هدفمند میدانی می­باشد، كه این پژوهش سعی دارد به دلیل محدودیت پژوهشی در حد توان به معرفی روستای دشتاب پرداخته شود. امید است، نتایج آن در راستای برنامه ریزی مدیران و مسئولین مرتبط با حوزه فرهنگ عامیانه قرار گیرد.