.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

 از بین رفتن تعهد اول و آزادی ذمّه زوج از پرداخت مهرالمسمی

با انعقاد عقد جدید، تعهد بر دادن موضوع جدید، جانشین تعهد بر اعطای مهرالمسمی می شود پس تعهد بر پرداخت مهرالمسمی ساقط شده، ذمه مرد از پرداخت مهرالمسمی رها می شود. اگرچه ذمّه او به دادن موضوع تعهد جدید مشغول می شود. در این فرض (تغییر موضوع تعهد ) نظر مشهور این است که تعهد سابق از بین می رود و تعهد جدیدی به جای آن می نشیند. با تحقق تبدیل، ذ مه متعهد به تعهد سابق، به کلی ساقط می شو د(توکلی کرمانی، سیدسعید، ص ۱۰۹).

با از بین رفتن تعهد، توابع و تضمینات نیزدیگر فلسفه ای برای وجود ندارند. ماد ه ۲۹۳ قانون مدنی مقرر می دارد: در تبدیل تعهد، تضمینات تعهد سابق به تعهد لاحق تعلق نخواهد گرفت. منظور از توابع و تضمینات امور گوناگونی است که به نحوی به تعهد مرتبط است؛ به طوری که وجود آنها بدون تعهد اصلی بی دلیل است.

در اثر سقوط تعهدِ اصلی، آنچه وابسته به آن است از بین می رود… آنچه رخ می دهد به منزله پرداخت آن است و به همان گونه اصل دین و تمام توابع آن از بین می رود(کاتوزیان، ناصر، ث ۲۶۴).

پس اگر درباره مهرالمسمی تضمیناتی از طرف زوج یا اقوام وی داده شود، درصورت انعقاد قرارداد جدید قاعدتًا تمام این تضمینات از بین می رود. از سوی دیگر،زن هم نسبت به مهرالمسمی حق حبس داشته و می تواند تمکین و انجام وظایف زناشویی را مشروط به پرداخت مهریه کند؛ ولی در صورت انعقاد قرارداد جدید چون این کار به منزله پرداخت مهریه و سقوط آن است حق حبس نیز از بین خواهد رفت.

تراضی بر بقای تضمینها و توابع

زن و شوهر می توانند توافق کنند که با وجود انعقاد قرارداد جدید، تضمینها و توابع مهرالمسمی بر ای تعهد جانشین آن باقی بماند. این توافق، یک عقد غیر معیّن مشمول ماده ۱۰ ق.م. بوده و لازم است، البته باید صریح باشد. در تبدیل تعهد، تضمینات تعهد سابق به تعهد لاحق تعلق نخواهد گرفت مگر اینکه طرفین معامله آن را صراحتًا شرط کرده باشند[۱].

ایجاد تعهد جانشین

تبعیت قرارداد جدید از شرایط قراردادی خود

تعهد جدید که به خاطر سقوط تعهد بر مهرالمسمی ایجاد می شود، مستقل بوده، در شکل، ماهیت و شرایط تابع مفاد تراضی زن و شوهر می باشد. پس می تواند معین یا غیر معین، بیع، صلح، هبه معوضه و یا یک معاوضه ساده باشد میان مهرالمسمی و مال جانشین آن. البته آنچه با مهرالمسمی مبادله می شود لازم نیست هم ارزش آن باشد؛ از طرفی قرارداد جدید می تواند شرایط و تضمینات خاص خود را داشته باشد. یکی از آثار ا یجاد تعهد، تابعیت تعهد از شرایط خاص قرارداد است. تعهد جد ید تابع شرایط ویژه قرارداد تبدیل تعهد است در حالی که تعهد سابق موجل بوده است، تعهد کنونی می تواند حال باشد و برعکس(کاتوزیان، ناصر، ص ۳۳۰).