.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

در این قسمت تعریف لغوی و اصطلاحی دیجیتال مورد بررسی قرار می گیرد.

1-1-2-1- تعریف لغوی : واژه دیجیتال (Digital) از ماده «digit» گرفته شده است. «digit» کلمه ای لاتین و به معنی انگشت است و به علت اینکه انگشت دست می تواند برای شمارش بکار رود؛ همچنین واژه رقم را مترادف و هم معنی با آن عنوان نموده اند.1 برخی از محققین معتقدند واژه دیجیتال در اصل از

واژه‌ی فارسی و کردی «دپل»2 به معنای انگشت یاری جستن گرفته شده که در این صورت «دپلمان» برابر

دیجیتال است3¹در برخی فرهنگهای لغت برای واژه دیجیتال دو معنی ذکر کرده اند :

1- بکارگیری سیستم دریافت و ارسال اطلاعات بوسیله مجموع اعداد صفر و یک که نشان دهنده این است که نشانه و علامت الکترونیکی وجود دارد یا خیر. مانند دوربین دیجیتالی،‌آنتن دیجیتالی، ماهواره و فرستنده های دیجیتالی.

2- (در ساعتهای مچی و نظایر آن) نشان دهنده یک سری اطلاعاتی بوسیله کاربرد ارقام یا نشانهای الکتریکی دیگر بدون استفاده از دست. مانند اطلاعات به نمایش گذاشته شده روی صفحه های MP3 Player4

1-1-2-2- تعریف اصطلاحی : در تعریف اصطلاحی، دیجیتال ، اطلاعات و داده‌های ارزشمند تحقیقاتی ای معنی شده اند که بر روی یک وسیله الکترونیکی ذخیره شده یا توسط آن انتقال داده می شوند.

بنابراین ادله دیجیتال در برگیرنده‌ی هر نوع داده‌ی دیجیتالی است که می تواند مُثبِت امر حقوقی یا اثبات کننده وقوع جرم و یا فراهم کننده ارتباط بین جرم و قربانی آن یا جرم و عامل ارتکابی آن باشد. یک داده دیجیتالی اساساً ترکیبی از شماره هایی می باشد که ارائه دهنده اطلاعاتی در زمینه های متنوع می باشد که از آن جمله می توان به متن²1، تصویر³2، صوت⁴3 و فیلم ویدیویی⁵4 اشاره کرد. به عبارت دیگر، ادله دیجیتالی، داده ها و اطلاعات الکترونیکی ارزشمندی هستند که بر روی یک وسیله الکترونیکی ذخیره شده یا توسط آن انتقال داده می شوند. این ادله تحت شرایطی می تواند مورد بررسی، جمع آوری،‌ ذخیره سازی و حتی مورد استناد قرار گیرد. گاهی اوقات اطلاعات ذخیره شده در کامپیوتر تنها سرنخ موجود در بازرسی و تعقیب است. مثلاً در یک پرونده، پیامهای ارسال شده از طریق پست الکترونیکی تنها خط ارتباطی بازرسی و تعقیب بین قاتل و قربانی بوده است. به این نحو که در اکتبر 1996 زنی به نام «لوپاتکا» که اهل مریلند آمریکا بود به همسرش می گوید که برای ملاقات دوستش منزل را ترک می کند ولی پس از چند روز خبری از او نمی شود و همین امر باعث می گردد تا شوهرش، موضوع گم شدن همسر خود  را به پلیس اطلاع دهد. در خلال بازرسی هایی که پلیس انجام داد به صدها پیام الکترونیکی برخورد کرد که میان «لوپاتکا» و مردی به نام «گلاس» رد و بدل شده بود. محتویات پیام مذکور، ماموران را به سمت کارولینای شمالی، محل اقامت «گلاس» راهنمایی و آنها جسد کبود لوپاتکا را یافتند که دستان و پاهای وی بسته شده و به نحو فجیعی کشته شده بود. در ضمن بازجویی ها، «گلاس» اعتراف کرد که بطور تصادفی در جریان رابطه‌ی جنسی، لوپاتکا را به قتل رسانده است.

بدین ترتیب، حجم بسیار وسیعی از امور دیجیتالی و ادله ناشی از وسایل و ابزارهای دیجیتالی در تمامی شوون اطراف ما وجود دارد. درایو سخت کامپیوتر می‌تواند یک کتابخانه‌ی کوچک را در خود ذخیره کند. دوربین های دیجیتال می‌توانند صدها تصویر را با کیفیت و وضوح بالا ذخیره نمایند و یک شبکه کامپیوتری می تواند در برگیرنده‌ی حجم گسترده ای از اطلاعات اشخاص و عملکردهای آنان باشد.

1- Long man Handy Learner’s, british press, fifth edition, 2003, p.115.

2- Depel.

1- توکلی محمد ؛1375 مدارهای منطقی (شیراز : انتشارات دانشگاه شیراز، چاپ دوم)، ص 7.

.

2- Text.

3 - Picture.

4- Voice

5- Video.

.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

1-1-3-1- تعریف لغوی:از لحاظ لغوی در فرهنگهای مختلف «Cyber» به معنی – مجازی ، غیرملموس و متضاد لغت انگلیسی Virtual(واقعی) است.

1-1-3-2-تعریف اصطلاحی:در اصطلاح از سایبر سپیس تعاریف گوناگونی ارائه شده است. در ذیل به چند نمونه از آنها اشاره می نماییم؛2

1- «سایبر سپیس» مجموعه بهم پیوسته موجودات زنده از طریق رایانه و ارتباطات راه دور بدون در نظر گرفتن جغرافیای عینی است.3

2- سایبر سپیس فضا و اجتماع شکل گرفته توسط رایانه، شبکه های رایانه ای و کاربران است.به عبارتی

یک دنیای مجازی که کاربران اینترنت وقتی Online4¹ هستند موجودیت پیدا می‌کند²5

3- «سایبر سپیس» جایی است که شما هنگامیکه با تلفن صحبت می کنید هستید³6

4- «سایبر سپیس» یک ناحیه «واقعی» است. فعالیتهایی در این فضا اتفاق می افتد از جمله تبادل اطلاعات و راههایی برای تجمع اطلاعات (مثل گردهمایی خبری …)⁴7

با توجه به تعاریف فوق می توان سایبر سپیس را چنین تعریف نمود : «محیطی است مجازی و غیرملموس، موجود در فضای شبکه های بین المللی (این شبکه ها از طریق شاهراهای اطلاعاتی مثل اینترنت بهم وصل هستند) که در این محیط تمام اطلاعات راجع به روابط افراد، فرهنگها، ملتها، کشورها و بطور کلی هر آنچه در کره خاکی بصورت فیزیکی و ملموس وجود دارد (به صورت نوشته، تصویر، صوت، اسناد) در یک فضای مجازی به شکل دیجیتالی وجود داشته و قابل استفاده و دسترس استفاده کنندگان و کاربران می باشند و با رایانه، اجزاء آن و شبکه های بین المللی بهم مرتبط می­باشد.»⁵[1]بنابراین،در سایبر سپیس محدوده فعالیت کاربر به مرزهای فیزیکی یک خانه یا یک محل کارو حتی مرزهای یک کشور محدود نبوده و براین اساس هر کاربر می تواند با کمترین هزینه در هر زمان و یا مکان با سایر مردم در هر نقطه ای از جهان ملاقات کند و هر اطلاعی را با هر کمیت و کیفیت مبادله کند ،بدون اینکه محل حضور واقعی و هویت وی مشخص باشد.

محیط سایبر هر دو حوزه صحنه های وقوع جرم در دنیای واقعی و صحنه های وقوع جرم در محیط صرف دیجیتال را دربر می گیرد. در صورتی که جرم در دنیای فیزیکی به وقوع بپیوندد و کامپیوتری که دسترسی به شبکه دارد در صحنه وقوع جرم باشد؛ بازرسان باید از کامپیوتر و شبکه مربوط جهت یافتن ادله دیجیتال بازرسی و تحقیق به عمل آورند. برای مثال در صورتی که جرم موردنظر در ابتدا در محیط شبکه مشاهده یا ضبط شده، بازرسان موظفند تمامی ادله دیجیتال مربوطه را که بر روی شبکه موجود است جمع آوری نموده و در صورت امکان موقعیت فیزیکی کامپیوترهای اولیه را که در جریان موضوع قرار داشتند مشخص نموده و با آنها به مثابه صحنه ارتکاب جرم رفتار کرده و در صورت لزوم حکم بازرسی دریافت و ادله فیزیکی و دیجیتال را جمع‌ آوری نمایند¹[2]

1- Cyber Space.

2- برخی معتقدند که اگر چه «فضای سایبر» اصطلاحی نسبتا جدید است،اما مفهوم آن جدید نیست و پیدایش  این مفهوم همزمان با اختراع تلفن توسط الکساندر گراهام بل در سال 1876 بوده است.ر.ک:جینا دی آنجلیلز،جرایم سایبر،مترجمانحافظی سعید وخرم آبادی عبدالصمد1383 (تهران:دبیر خانه شورای عالی اطلاع رسانی ،)، ص 7.

3- http/searchwebservices.techtarget.com / definition.[1386/1/19]

1- برای وصل شدن به شبکه و اصطلاحاً Online بودن نیاز به کامپیوتر، مودم و خط تلفن یا خطوط مخابراتی دیگر اعم از ارتباط فیزیکی و غیرفیزیکی دارد. رایج ترین خطوط مخابراتی فیزیکی شامل DSL (لایزر لاین) و XDSL (لایزر لاین پیشرفته) و ISDN (خطوط مخابراتی اروپا) و Optical fibre  یا فیبر نوری می باشد. وصل شدن به شبکه بین المللی از طریق خطوط فوق و خطوط تلفن بصورت online غیرمستقیم می باشد (در ایران غالباً به همین صورت می باشد) در online مستقیم به صورت (International connection point) ICP یا نقطه تماس بین‌المللی از طریق ماهواره و بصورت نصب بشقابهای ماهواره ای فرستنده و گیرنده صورت می گیرد. لازم به ذکر است در ایران مجوز نصب ماهواره ای بصورت موردی بوده و به هر شخصی این مجوز داده نمی شود و اکثر مجوزهای صادره به شرکتها و نهادهای دولتی و علمی و دانشگاهی بوده است.

2- http/www.Atis.Org.tg2k /-cyberspace.html.[1385/9/15]

3- john perny Borlow.

4- On The Linguistic Nature Of A / Becspace And Virtual Communities.

5-  بطور کلی برای وارد شدن به فضاهای مجازی نظیر اینترنت ، نیاز به تجهیزات داریم. این تجهیزات عبارتند از: کامپیوتر، Modem5،در دسترس داشتن فضا یا شبکه های مجازی بین اللملی و سرانجام،وصل بودن به شبکه یا فضای بین المللی (Online)بنابراین برای آنکه شخص (کاربر) وارد سایبر از طریق شبکه اینترنتی شود باید پس از فراهم نمودن تجهیزات اولیه (کامپیوتر، مودم، خطوط مخابراتی) به شبکه وصل شده (Online) و پس از آن آدرس و سایت موردنظر خود را انتخاب و با توجه به نوع، موضوع و هدف خود به بررسی و یا اقدامات در آن بپردازد.

1- برای مطالعه بیشتر ر.ک:بیگیابراهیم حسن،1384 ،حقوق و امنیت در فضای سایبر(تهران:موسسه ابرار معاصر)

.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

جرایم رایانه ای

1-1-4-1-تعریف لغوی: رایانه¹1 در لغت مترادف واژه لاتینComputer بمعنی محاسبه گر ، شمارنده و پردازش گر است.جرم را نیز مترادف بزه و به معنای « گناه ، خطا، جور و حیف»[1]دانسته اند؛²

1-1-4-2-تعریف اصطلاحی: کنوانسیون اروپایی جرایم محیط سایبر سیستم رایانه ای را در اصطلاح شامل هر گونه ابزار یا مجموعه ای از ابزارهای مرتبط و متصل به هم دانسته که مطابق با یک برنامه ،پردازش خودکار داده ها را انجام می دهد قانون تجارت الکترونیکی  ایرا ن نیز، سیستم رایانه ای را هر نوع دستگاه یا مجموعهای از دستگاه های متصل سخت افزاری- نرم افزاری دانسته که از طریق اجرای برنامه های پردازش خودکار داده پیام عمل می کند⁴⁵³ بند الف ماده یک لایحه مبارزه با جرایم رایانه اینترنت در تعریف سیستم رایانه ای مقرر می دارد؛« سیستم رایانه ای ،هر نوع دستگاه یا مجموعه ای از دستگاه های متصل سخت‌افزاری ـ نرم‌افزاری است که از طریق اجرای برنامه‎های پردازش خودکار داده عمل می‎کند.»

از جرم رایانه ای تعاریف گوناگونی ارائه شده است که در ذیل به پاره ای از آنها اشاره می نمائیم؛

• جرایم متضمن اعمال توام با بی مبالاتی یا حوادثی که موجب تخریب عملکرد سیستم کامپیوتر یا استفاده غیر قانونی از آن است،جرایم رایانه ای می باشد⁴⁵6⁴⁴⁴
• هر واقعه ای که توام با تکنولوژی کامپیوتر باشد و بواسطه آن بزه دیده متحمل خسارت

شود،جرم کامپیوتری است^565.7⁵⁵⁵⁵⁵⁵

• • سازمان همکاری و توسعه اقتصادی اروپا(E.C.D)در سال 1983 در تعریفی موسع از جرایم رایانه ای مقرر داشت؛سوء استفاده از رایانه ها شامل هر رفتار غیر قانونی ،غیر اخلاقی یا غیر مجاز مربوط به پردازش خودکار و انتقال داده ها است.

به نظر می رسد که تعاریف مذکور بسیار موسع و نارسا هستند.بنابراین در تعریف جرم رایانه ای می توان گفت که؛جرم رایانه ای عبارتست از هر فعل یا ترک فعلی که رایانه وسیله ارتکاب آن و برای آن مجازات تعیین شده باشد.

1-1-5:جرایم سایبر

از جمله موضوعات مرتبط با ادله الکترونیک، جرایم محیط سایبر و جرایم دنیای مجازی است.ادله الکترونیک ارتباط انکارناپذیری با پدیده های مجرمانه محیط سایبر دارد.زیرا، این جرایم را می توان به عنوان منبع و ماخذ بوجود آمدن بحث ادله الکترونیک بشمار آورد.بنابراین، از آنجا که بخش عظیمی از منابع ادله الکترونیک در امور کیفری را جرایم سایبرنتیکی تشکیل می دهد،در این اینجا به بررسی مفهوم و انواع این جرایم خواهیم پرداخت.

1-1-5-1-مفهوم جرم سایبر:

از اواسط دهه 90 میلادی نسل جدیدی از تکنولوژی رایانه ای (که در واقع باید آن را ماحصل تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی نامید) تجلی پیدا نمود؛ بدین توضیح که رایانه ها در یک روند تکاملی بسیار سریع، به سیستم های رایانه ای متشکل از چندین سیستم که قابلیت ارتباط بین سیستم ها و شبکه های بین المللی را پیدا نموده‌اند، تبدیل شده اند.رایانه ها بوسیله شبکه ها روز به روز ارتباط گسترده‌تری پیدا نموده و از طریق مخابرات و ماهواره، هرگونه دریافت، انتقال، صدور علائم، تصاویر، صداها، نوشته ها و نشانه ها را مقدور ساخته است. لذا با توجه به این قابلیت شگرف تکنولوژی ارتباطاتی، تحول عظیم در دنیای ارتباطات و عصر تکنولوژی اطلاعات (IT) بوجود آمده است که از مشخصه های این فن آوری جدید شکل گیری ارتباط بین افراد، ملل دنیا در یک فضای مجازی و در محیط شبکه های بین المللی می باشد که به نوبه خود سهم به سزایی در تغییر شکل و کارکرد روابط اجتماعی دارد و به همان نسبت در تغییر الگوی ماهیت جرائم کلاسیک نیز تحول ایجاد نموده است.

1- رایانه ماشینی است که دارای ویژه گیهای خاصی است. دو ویژه گی مهم آن پردازش(بوسیله C.P.U: centeral processing unit) ذخیره سازی (بوسیله حافظه ی اصلی و جانبی)می باشد.اجزاء اصلی رایانه عبارتند از سخت افزار(قطعات الکترونیکی که هر یک وظیفه خاصی دارند و به هم متصل می شوند) ، نرم افزار و سیستم عامل.

2-معین محمد 1376 ، فرهنگ فارسی( تهران : انتشارات امیر کبیر، چاپ یازدهم) ،جلد اول، مدخل بزه .

3- بند و ماده 2 قانون تجارت الکترونیکی مصوب 1382.

4-دزیانی محمد حسن سال 1373 ، ابعاد جزایی کاربرد کامپیوتر و جرایم رایانه ای ،خبرنامه انفرماتیک، ،ش 58،ص 157.

5- همان ، ص 158.

.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

انواع جرم سایبر:

در محیط سایبر افراد با هویتهای غیرواقعی و تنها بر اساس تخیلات شخصی در محیط رسانه ای اینترنت حاضر می شوند و در هر قالب و عنوانی خود را معرفی و با دیگران ارتباط برقرار می کنند. امروز در هر نقطه ای از دنیا با هر عنوان و شغلی و هر سلیقه ای می توانید در قالب یک شخصیت و حتی مراجع (غیر رسمی - رسمی) ظاهر شده و بعنوان مثال دوست یابی کنید و یا تبادل افکار نمایید و یا حتی به معاملات تجاری کلان دست بزنید. حضور پررنگ و بی شمار افراد مختلف و از قشرهای گوناگون جامعه در شبکه های بین المللی (اینترنت) باعث شده است انواع جدیدی از جرایم کامپیوتری وارد فرهنگ حقوق جزاء شود که این جرائم هم شامل جرائم کلاسیک و جرائم نسل اول کامپیوتری و هم یکسری جرائم بسیار جدید و منحصر به جرائم واقع شده در محیط سایبر میشود که می توان به تطهیر نامشروع پول کامپیوتری1، پورنوگرافی کودکان، خرید و فروش مواد مخدر2 اشاره نمود.

پس از ورود به محدوده شبکه های بین المللی به کمک تسهیلات مخابراتی و فن‌آوری    رایانه ای ،کاربران می توانند به هرگونه خدمات اطلاعاتی الکترونیکی دستیابی پیدا کنند. بدون در نظر گرفتن اینکه این اطلاعات و خدمات در کدام نقطه دنیا واقع شده است. هر کاربرِ شبکه های ارتباطی بزرگ می تواند با کاربران دیگر تماس برقرار کند و در هر کجا که مستقر باشد از خدمات ارائه شده استفاده نماید. محیط سایبر زمینه فعالیتهای اقتصادی مهم و ابزار ضروری برای انجام کلیه معاملات تجاری را در سطح بین المللی بدون دخالت مستقیم بشر فراهم آورده است شبکه های کامپیوتری در این محیط جدید قابلیت‌هایی را برای استفاده کنندگان ایجاد نموده که در آن هر چیزی امکان‌پذیر می باشد.3

1-2-تاریخچه ادله دیجیتالی:

در این قسمت به بررسی تاریخچه ادله دیجیتالی در ایران و جهان می پردازیم.

1-2-1-تارخچه ادله دیجیتالی در جهان

پدیده جرم رایانه ای و آنچه اخیراً بدان نام «حقوق کیفری اطلاعات»(Information Criminal Law) داده اند؛ به دهه 1960 برمی گردد. زمانی که اولین مورد که بدان «جرم کامپیوتری» نام داده اند در مطبوعات و نیز مجلات علمی منعکس شد (قضیه رویس و قضایای بعدی) اولین موارد جرایم کامپیوتری شامل صور اولیه و ساده بکارگیری کامپیوتر جهت اعمال خلاف قانون بود. مانند جاسوسی کامپیوتری، خرابکاری کامپیوتری، سوءاستفاده غیرقانونی از سیستم های کامپیوتری و … جرایم کامپیوتری در ابتدا در قالب جرایم اقتصادی مرتبط با کامپیوتر متجلی شد اما از دهه 1980 م. بود که موج وسیعی از سرقت برنامه‌ها، تخلفات صندوق داران و سوءاستفاده های ارتباطات مخابراتی، آسیب پذیری جامعه اطلاعاتی را به میزان زیادی افشاء کرد و معلوم شد که «جرم کامپیوتری» دیگر محدود به جرایم اقتصادی نیست، بلکه شامل تعرضات علیه منافع دیگری هم هست. مثلاً دست کاری کامپیوتر بیمارستانها و یا دستیابی به اطلاعات خصوصی افراد به کمک کامپیوتر. به موازات گسترده و متنوع تر شدن اشکال ارتکاب جرم، بحث های تخصصی نیز پیچیدگی بیشتر یافتند. سازمانهای بین‌المللی برای حل مشکل تصمیم به اتخاذ سیاست های جنایی خاص گرفتند و به تدریج جرم کامپیوتری، جایگاه خود را یافت و تعریف، ماهیت و از طبقه بندی مشخص و معینی برخوردار گشت. البته باید پذیرفت که قوانین، نظام های عدالت کیفری و تعاون بین المللی با تغییرات تکنولوژیکی همگام نبوده اند

1- Cyber Laundering.

2- Cyber Drag.

3 - دزیانی محمد حسن ، «گزارش کمیته اروپائی و در زمینه مشکلات جرایم» خبرنامه انفورماتیک – سازمان برنامه و بودجه کشور، شماره 81 صفحه 32.

.estp-changedby-essin a{color:#0040FF !important}

برخی از نویسندگان معتقدند که «اولین جرایم رایانه ای در سال 1878 واقع شدند.زیرا شرکت بل تعداد زیادی پسر نوجوان را که قبلا در اداره تلگراف بعنوان تلگراف رسان کار می کردند را برای متصل کردن تماس های تلفنی و ارائه اطلاعات به مشتریان سرویس تلفن استخدام نمود.اما این بچه ها … از حلقه های هوشمندانه در صفحه سوئیچ های اتصال استفاده می کردند و به این وسیله تماس ها را قطع می کردند.و کارهایی از این قبیل انجام می دادند.

البته بایست گفت که در بسیاری موضوعات، کامپیوترها هیچ نقشی در ارتکاب جرایم به عهده ندارند بلکه محتوی دلایلی هستند که وقوع جرم را به اثبات می‌رساند. به عنوان مثال،‌ پیام الکترونیکی آشکار شده میان رئیس جمهور سابق آمریکا، بیل کلینتون و منشی وی، «مونیکا لوسینکی» می توانست نشان دهد که آنها روابطی با یکدیگر داشته اندبر این اساس در بسیاری موارد، پیامهای الکترونیکی هیچ نقشی در وقوع جرم به عهده ندارند و تنها دلیل وقوع آن محسوب می شوند.در حال حاضر توجه به جرم رایانه ای متمرکز بر موارد خدشه زنندگان (حکرها)، ویروسها و جعل دیسکتاپ ها شده است. خطر خدشه زنندگان به ویژه در سال 1989 مشخص شد؛ زمانی که در تحقیقات جنایی در جمهوری فدرال آلمان، خدشه زنندگان آلمانی ای را یافت که با بهره گرفتن از شبکه های بین المللی داده ها توانسته بودند به اطلاعات خارج از آلمان یعنی آمریکا و انگلستان و سیستم های کامپیوتری خارجی دیگر دست یافته و این اطلاعات را به سرویس امنیتی روسیه KGB بفروشد. در همان زمان (نوامبر 1988) خطر ویروسها آشکار شد. امروزه فعالیتهای فراملی مجرمان در خصوص جرم کامپیوتری ابعاد جدیدی یافته و فعالیت های سازمانهای بین المللی از این رهگذر موجه به نظر می‌رسد فعالیتهایی نظیر سازمان همکاریهای اقتصادی و توسعه شورای اروپایی. در سال 1990 این کوشش های بین المللی برای اولین بار موجب گردهمایی مشترک شورای اروپا و جوامع اروپایی در لوکزامبورگ شده و سیزدهمین کنگره بین المللی حقوق تطبیقی در مونترال و سمپوزیوم بین المللی برای جلوگیری و تعقیب جرم کامپیوتری و همچنین کنگره سازمان ملل در جلوگیری از جرم و درمان مجرمین در هاوانا این مطلب مورد بررسی قرار گرفت ¹

از جمله موضوعات مرتبط با ادله دیجیتال و الکترونیک، جرایم محیط سایبر و جرایم دنیای مجازی است.ادله دیجیتال ارتباط انکارناپذیری با پدیده های مجرمانه محیط سایبر دارد.زیرا، این جرایم را می توان به عنوان منبع و ماخذ بوجود آمدن بحث ادله الکترونیک و ادله دیجیتال بشمار آورد.بنابراین، از آنجا که بخش عظیمی از منابع ادله دیجیتال در امور کیفری را جرایم سایبرنتیکی تشکیل می دهد،در این گفتاربه بررسی مفهوم و انواع این جرایم خواهیم پرداخت.

از اواسط دهه 90 میلادی نسل جدیدی از تکنولوژی رایانه ای (که در واقع باید آن را ماحصل تکنولوژی ارتباطی و اطلاعاتی نامید) تجلی پیدا نمود؛ بدین توضیح که رایانه ها در یک روند تکاملی بسیار سریع، به سیستم های رایانه ای متشکل از چندین سیستم که قابلیت ارتباط بین سیستم ها و شبکه های بین المللی را پیدا نموده‌اند، تبدیل شده اند.رایانه ها بوسیله شبکه ها روز به روز ارتباط گسترده‌تری پیدا نموده و از طریق مخابرات و ماهواره، هرگونه دریافت، انتقال، صدور علائم، تصاویر، صداها، نوشته ها و نشانه ها را مقدور ساخته است. لذا با توجه به این قابلیت شگرف تکنولوژی ارتباطاتی، تحول عظیم در دنیای ارتباطات و عصر تکنولوژی اطلاعات (IT) بوجود آمده است که از مشخصه های این فن آوری جدید شکل گیری ارتباط بین افراد، ملل دنیا در یک فضای مجازی و در محیط شبکه های بین المللی می باشد که به نوبه خود سهم به سزایی در تغییر شکل و کارکرد روابط اجتماعی دارد و به همان نسبت در تغییر الگوی ماهیت جرائم کلاسیک نیز تحول ایجاد نموده است.

در محیط سایبر افراد با هویتهای غیرواقعی و تنها بر اساس تخیلات شخصی در محیط رسانه ای اینترنت حاضر می شوند و در هر قالب و عنوانی خود را معرفی و با دیگران ارتباط برقرار می کنند. امروز در هر نقطه ای از دنیا با هر عنوان و شغلی و هر سلیقه ای می توانید در قالب یک شخصیت و حتی مراجع (غیر رسمی - رسمی) ظاهر شده و بعنوان مثال دوست یابی کنید و یا تبادل افکار نمایید و یا حتی به معاملات تجاری کلان دست بزنید. حضور پررنگ و بی شمار افراد مختلف و از قشرهای گوناگون جامعه در شبکه های بین المللی (اینترنت) باعث شده است انواع جدیدی از جرایم کامپیوتری وارد فرهنگ حقوق جزاء شود که این جرائم هم شامل جرائم کلاسیک و جرائم نسل اول کامپیوتری و هم یکسری جرائم بسیار جدید و منحصر به جرائم واقع شده در محیط سایبر میشود که می توان به تطهیر نامشروع پول کامپیوتری1، پورنوگرافی کودکان، خرید و فروش مواد مخدر2 اشاره نمود.

1- Cyber Laundering.

2- Cyber Drag.