الف) بیان مسئله
بی تردید اقدام پیشگیرانه از وقوع جرم، بزهکاری و انحراف و گمراهی، از سیاست‌ها و اصول قضائی اسلام محسوب می‌شود، این فرآیند پیشگیرانه از جرم مجموعه‌ای از اقدامات کیفری و غیر کیفری در حوزه‌های تقنینی، اجتماعی، فرهنگی اقتصادی و سیاسی را در بر می‌گیرد.
فعل یا ترک فعل مجرمانه‌ای است که در جریان عملیات ثبتی و یا پس از آن، با نقض قوانین و مقررات راجع به ثبت اسناد و املاک ارتکاب می‌یابد، تحت عنوان جرایم ثبتی قرار می‌گیرند. این جرایم، چه از نظر تعداد و چه از نظر آثاری که به بار می‌آورند، جرایم پر اهمیتی بحساب می‌آیند. جرایم ثبتی به عنوان گونه‌ای از جرم‌های اقتصادی، پدیده‌ای نو ظهور در سطح ملی و جهانی به شمار می‌آیند که در واقع مانع رشد و توسعه جوامع انسانی و سلامت روابط اجتماعی و قضایی می‌باشند. در جرایم ثبتی نیز، همانند هر جرم دیگری، اقدامات پیشگیرانه، موثرتر و کم هزینه‌تر از اقدامات سرکوبگرایانه و کیفری است. لذا در راستای کاهش یا ریشه کن نمودن این عوامل باید تدابیری اندیشیده شود که طرح جامع کاداستر از جمله این تدابیر است، در حقیقت کاداستر به نظامی اطلاق می‌شود که هدف از آن تعیین محدوده‌های مالکیتی به همراه اطلاعات حقوقی مرتبط با هر ملک می‌باشد. حال این سؤال مطرح است که اجرای طرح جامع کاداستر چه تأثیری بر پیشگیری از جرایم ثبتی خواهد داشت؟ مشخصا در ارتکاب کدایم یک از جرایم ثبتی نقش پیشگیرانه مثبت دارد؟ در کدام اثر منفی گذارد؟ و نسبت به کدام بی تأثیر است؟ آیا جهت پیشگیری کامل از جرایم ثبتی اتخاذ تدابیر پیشگیرانه دیگری نیز علاوه بر اجرای طرح جامع کاداستر لازم است؟ و نهایتا ملزومات تقنینی و اجرایی تأثیرگذاری هرچه بیشتر اجرای این طرح در پیشگیری از جرایم ثبتی چیست؟
رسیدن به پاسخ پرسشهای فوق ابتدائا مستلزم تعریف دقیق و کاملی از مفهوم کاداستر، چیستی و چگونگی آن و همچنین بیان تعریف جرم ثبتی و شناخت انواع آن است و سپس نیازمند بررسی و تبیین دقیق تأثیر اجرای طرح مذکور در پیشگیری از انواع جرایم ثبتی و تطبیق نتایج حاصله از اجرای طرح با فرآیند ارتکاب مورد به مورد جرم‌های ثبتی خواهد بود بصورتی که بتوان مشخص نمود بر کدام نوع از این جرایم چه
تأثیری دارد، سپس برآیند مجموع تأثیرات بایستی سنجیده شده و منفی یا مثبت بودن آن محرز گردد که در این رساله به آن خواهیم پرداخت.
ب) ضرورت تحقیق
از آنجا که جرایم ثبتی ذیل جرایم اقتصادی دسته بندی می‌شوند و این جرایم چه از نظر تعداد و چه از نظر آثاری که به بار می‌آورند، جرایم پر اهمیتی بحساب می‌آیند لذا شناخت تأثیر قوانین و عملکردها در پیشگیری از آنها از اهمیت و ضرورت بسزایی برخوردار است ما نیز با شناخت این ضرورت و برای برداشتن گامی در راستای این مهم میخواهیم در این رساله به اهداف ذیل جامه عمل بپوشانیم:
(1) شناخت دقیق و کامل تأثیرات اجری طرح جامع کاداستر در حوزه جرایم ثبتی.
(2) تشخیص و تمیز جرایم ثبتی‌ای که زمینه ارتکاب آنها مشخصا، فقط با اجرای طرح جامع کاداستر از بین خواهد رفت و جرایمی که علاوه بر اجرای طرح کاداستر نیاز به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه دیگر دارند و نیز جرایم ثبتی‌ای که اجرای طرح مذکور تأثیری در زمینه ارتکاب آنها ندارد.
(3) شناخت ضعف‌ها و نواقص طرح مذکور در حوزه تقنین و اجرا به منظور کارآمدی هرچه بیشتر آن در پیشگیری از جرایم ثبتی و ارائه پیشنهادات لازم جهت اصلاح قانون و نحوه اجرا.
ج) سؤالات تحقیق
سؤال اصلی:
طرح جامع کاداستر چگونه و چه تأثیری در پیشگیری از جرایم ثبتی دارد؟
سؤالات فرعی:
- اجرای طرح جامع کاداستر درپیشگیری کدام یک از جرایم ثبتی اثر مثبت و در کدام اثر منفی دارد و در کدام بلا اثر است؟
- ملزومات تقنینی و اجرایی جهت تأثیر گذاری هرچه بهتر طرح مذکور در پیشگیری از جرایم ثبتی کدامند؟
3- آیا جهت پیشگیری کامل از جرایم ثبتی اتخاذ تدابیر پیشگیرانه دیگری نیز علاوه بر اجرای طرح جامع کاداستر لازم است؟
د) فرضیه تحقیق
اجرای طرح جامع کاداستر با کاهش جرایم ثبتی ارتباط مستقیم داردو می‌تواند در موضوع استعلامات ثبتی، با شفاف سازی نقل و انتقالات معاملات رسمی و تثبیت حدود و اطلاعات مالکیت ها و صدور سند مالکیت کاداستری در قالب طرح کاداستر و غیر قابل جعل بودن آن ٍاختلافات و ارتکاب جرایم ثبتی را تا میزان زیادی کاهش دهد.
اجرای طرح جامع کاداستر مستقلا زمینه ارتکاب برخی از جرایم ثبتی را به طور کامل از بین می‌برد و در عین حال نسبت به برخی از جرایم ثبتی بی اثر است.
جهت تاثیر گذاری هرچه بهتر طرح مذکور مبتنی است که قانون ثبت نیز باید منطبق با طرح جامع کاداستر تغییر و اصلاح گردد.
جهت پیشگیری کامل از جرایم ثبتی اتخاذ تدابیر پیشگیرانه دیگری نیز علاوه بر اجرای طرح جامع کاداستر لازم است و یکی از این تدابیر اثر انگشت الکترونیکی در دفاتر اسناد رسمی است که به تازگی در این دفاتر راه اندازی شده است .
ه ) پیشینه تحقیق
طبق تحقیقات حقیر در کشور ما تا کنون هم در زمینه جرایم ثبتی و هم در زمینه چیستی و چگونگی انواع کاداستر و نیز در خصوص مفاهیم و روشهای پیشگیری از جرم تحقیقاتی انجام شده است که چند نمونه از آنها عبارتند از:
1 ـ رضا پناه، محسن، 1392، نقد و بررسی جرایم ثبتی
2 ـ شهری، غلامرضا، 1379، حقوق ثبت اسناد و املاک
3ـ براتی حسین آبادی، زهرا، 1389، پایان نامه‌ای تحت عنوان ارتباط تکنولوزی با ارتکاب جرایم ثبتی، چالش
4ـ علومی، محمد صادق، 1390، پایان نامه‌ای تحت عنوان نقش کاداستر در اثبات و احراز مالکیت
5ـ جلیلی، معصومه، 1382، مقاله‌ای با عنوان مفهوم کاداستر در حقوق ثبت و مطالعه و بررسی تطبیقی آثار آن
لکن با تحقیقاتی که انجام داده ام مشخص گردید در این زمینه تا کنون تحقیق مستقل و جامعی چه در سطح دانشگاهی و چه در سطح اداری و فنی صورت نگرفته است.
و) اهداف تحقیق
مهم‌ترین اهداف اجرای این تحقیق بدین شرح است:
1 ـ شناخت دقیق و کامل تأثیرات اجری طرح جامع کاداستر در حوزه جرایم ثبتی
2 ـ تشخیص و تمیز جرایم ثبتی‌ای که زمینه ارتکاب آنها مشخصا، فقط با اجرای طرح جامع کاداستر از بین خواهد رفت و جرایمی که علاوه بر اجرای طرح کاداستر نیاز به اتخاذ تدابیر پیشگیرانه دیگر دارند و نیز جرایم ثبتی‌ای که اجرای طرح مذکور تأثیری در زمینه ارتکاب آنها ندارد.
3 ـ شناخت ضعف‌ها و نواقص طرح مذکور در حوزه تقنین و اجرا به منظور کارآمدی هرچه بیشتر آن در پیشگیری از جرایم ثبتی و ارائه پیشنهادات لازم جهت اصلاح قانون و نحوه اجرا
