انسان محور و مدار و انگیزه‌ی عموم فعالیت‌ها و برنامه‌های روزانه‌اش را کسب لذت قرار داده است.
در این نوشتار مختصر ابتدا به تعریف لذات مادی و معنوی پرداخته‌ایم. سپس لذات را در کلام بزرگان دین بررسی کرده و لذات خیالی را برشمرده‌ایم. در بخش دوم لذات معنوی شناختی و رفتاری معرفی شده و برخی راهکارهای دستیابی به این لذات ذکر شده است. پخش پایانی این نوشتار به بررسی عوامل محرومیت آدمی از لذات معنوی اختصاص یافته است. از آن جا که قساوت قلب از مهم ترین عوامل محرومیت از لذات معنوی است، مقدار قابل توجهی از این بخش به بررسی بحث قساوت قلب اختصاص یافته است.
کلید واژه : لذت معنوی، قساوت قلب، ذکر خدا، گریه، توهم لذت
فهرست
کلیات… 1
بیان مسئله. 1
اهمیت و ضرورت.. 1
سؤالات تحقیق.. 1
فرضیه های تحقیق.. 1
پیشینه‌ی تحقیق.. 2
چهارچوب نظری تحقیق.. 2
مفاهیم کلیدی.. 2
بخش اول. 5
تعریف لذات معنوی.. 5
فصل اول : لذات معنوی.. 7
7
8
1.2.1. راه رهایی از لذات مادی و دنیوی.. 10
3/1. تعریف فرح، سرور و نضرة 11
فصل دوم: لذات معنوی در کلام بزرگان.. 13
13
14
فصل سوم: گونه های لذت معنوی خیالی.. 17
17
18
18
19
21
بخش دوم. 25
لذات معنوی واقعی و عوامل پیدایش و ازدیاد آن‌ها 25
فصل اول: لذات معنوی واقعی شناختی.. 27
1.1 معرفت خدا 27
1.1.1. آثار و پیامد‌های معرفت خداوند متعال. 28
37
1.2.1. راههای ازدیاد محبت خدا 37
45
1.3.1. راههای چشیدن شیرینی ایمان. 45
1.4. محبت اهل‌بیت: 68
1.4.1 راههای عملی کسب حب اهل‌بیت7. 70
75
77
فصل دوم: لذات معنوی واقعی رفتاری.. 79
79
81
82
83
83
1.5.1 راههای کنترل خشم. 85
87
2.6.1. ریشه‌ی لذت بردن از قرائت قرآن. 88
2.7. ذکر خدا 88
2.7.1. ذکر خفی.. 90
2.7.2. عوامل ذکر. 91
2.8. انس با خدا 94
95
96
: 96
. 98
. 99
بخش سوم. 101
عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 101
فصل اول: قساوت قلب.. 103
103
104
105
1.3.1 گناه 105
1.3.2. زیادی کلام. 106
1.3.3. پرخوری.. 107
1.3.4. بلندی آرزوهای دنیایی.. 107
1.3.5. برخی شغل‌ها 108
1.3.6. برخی از اعمال. 109
110
111
1.5.1 توبه. 111
1.5.2. دعا 111
.. 112
. 112
1.5.5. خوردن عدس.. 113
114
فصل دوم: برخی دیگر از عوامل محرومیت از لذات معنوی.. 115
2.1. گناه 115
2.1.1. محرومیت از نماز شب بر اثر گناهان. 115
2.1.2. محرومیت از نماز شب بر اثر دروغ. 115
2.1.3. محرومیت از نماز شب بر اثر عجب.. 116
2.1.4. محرومیت از قبولی عمل بر اثر حرام خواری.. 116
2.1.5. محرومیت از قبولی عمل بر اثر نیت سوء نسبت به برادر مومن. 117
117
118
118
فهرست منابع. 119
کلیات
بیان مسئله
یکی از بالاترین عوامل و ریشه های جذب انسان‌ها به دین و رعایت دستورات الهی و احکام دینی و التزام به مبانی اعتقادی دینی، لذت بردن از دین‌داری است. بسیاری از دین گریزان و حتی دین ستیزان اگر بدانند که چه لذات غیر قابل توصیفی در دین داری واقعی نهفته است به دنبال التزام و عمل به دستورات دین خواهند رفت چرا که ریشه‌ی بسیاری از دین گریزی‌ها و زیر پا گذاشتن فرامین الهی لذتی است که از ترک واجب و انجام حرام می‌برند.
در این نوشتار به بیان اقسام لذات معنوی پرداخته شده راه های کسب و تقویت آن توضیح داده شده است.
اهمیت و ضرورت
دانستن اقسام لذات معنوی واقعی چه لذات شناختی و چه لذات رفتاری آن قدر مهم است که می‌تواند سبب ارتقای ایمان تقوا و معرفت دین داران و اهل معنویت باشد. یعنی ثابت قدم شدن آنان در مسیر بندگی خدا که برای انسان مسئله ای از بندگی خدا مهم‌تر نیست چرا که هدف از آفرینش ما بندگی و عبودیت بوده است: و ما خلقت الجن و الانس الا یعبدون آن کس به دنبال کشیدن طعم شیرین لذات معنوی می‌افتد، مسلماً در مسیر نورانی بندگی خدا قرار خواهد گرفت. اگر دین گریز باشد و خارج از مسیر بندگی، چشیدن طعم لذات معنوی، او را عاشقانه و داوطلبانه به این مسیر خواهد آورد؛ و اگر اهل دین و دیانت باشد مقام و درجه و رتبه‌ی او بالاتر خواهد رفت.
سؤالات تحقیق
1- آیا هر لذتی که انسان احساس کند لذت معنوی است؟ واقعیت دارد؟ یا لذات معنوی خیالی هم داریم؟
2- چگونه می‌توان لذات معنوی واقعی را از لذات معنوی خیالی باز شناخت؟
3- اقسام لذات معنوی واقعی کدامند؟
فرضیه های تحقیق
1- هر گونه احساس مطلوب آرامش دوست داشتن، علاقه‌مند بودن لذت بردن از آن چه که به امور معنوی و الهی مربوط است می‌تواند جزء لذات معنوی باشد. به شرطی که صاحب شریعت آن را تأیید کرده باشد.
2- الزاماً هر چیزی را که انسان لذت معنوی بپندارد لذت معنوی نیست مانند پیروان ادیان باطل که از عبادت در کلیسا و کنیسه ممکن است لذت هم ببرند یا لذت ریاست باطل و توهم زهد ساختگی.
3- با مراجعه به آیات قرآن کریم و کلمات اهل بیت: می‌توان لذات معنوی واقعی را از لذات معنوی خیالی بازشناسی کرد.
4- برخی از لذات معنوی واقعی به شناخت و عقیده و باورهای درونی مربوط هستند و بخشی دیگر از لذات معنوی در رفتار و کردار ظاهری و فیزیکی منعکس می‌شوند. قسم اول مانند ایمان و معرفت و محبت به خداوند و قسم دوم مانند ملاقات برادران دینی و لذت نماز
