در عصر جاهلیت زنان دچار بی مهری و ظلم و ستم قرارداشتند با بعثت پیامبر (ص) , وتعالیم انسان ساز اسلام زن بار دیگر مورد توجه قرار گرفت و از جایگاه والا و با کرامتی برخوردار گردید و ارزش انسان نه به جنسیت بلکه به تقوی و پرهیزگاری قرار گرفت در راه گسترش اسلام زنان نیز نقش قابل توجهی ایفا نمودند. از جمله حضرت خدیجه (س) همسر گرامی پیامبر در راه اسلام از هیچ فداکاری دریغ ننمود و زحمات بسیاری در این راه متحمل شد او که یکی از ثروتمندان عرب به شمار می رفت تمام ثروت خود را در راه گسترش اسلام هزینه نمود.نقش زنان درصدر اسلام بسیار برجسته می باشد آنان همپای مردان در این راه زحمات بسیاری کشیدند. حتی در جنگهای پیامبر
حضور به هم رساندند و در جایی که لازم بود حتی از جان پیامبر (ص) دفاع نمودند . امّا با رحلت پیامبر و دور شدن امّت از تعالیم بزرگ اسلام و ماجرای سقیفه وبرگزیده شدن خلفای سه گانه بخصوص در دوران عثمان حاکمان و مردم هرچه بیشتر از اسلام اصیل فاصله گرفتند با انتخاب حضرت علی (ع) و تلاشهای بسیاری آن حضرت برای برگشت به سیره نبوی نمود ولی جامعه اسلامی تحمل عدالت علی (ع) را نداشت و سرانجام با شهادت آن حضرت و عدم تمکین جامعه به امامت حسن بن علی(ع) زمینه برای ایجاد حکومت اموی بدست معاویه فراهم گردید و معاویه توانست با سه عامل زر, زور , تزویر حکومت را بدست بگیرد و حکومت را در میان خاندان خود موروثی کند اگر چه معاویه به ظاهر اسلام را رعایت می کرد ولی یزید آشکارا به فسق و فجور می پرداخت و در حکومت کوتاه خود سه فاجعه بزرگ را پدید آورد : 1- شهادت امام حسین(ع) و یارانش 2- واقعه حرّه 3- به آتش کشیدن خانه کعبه, بعد از یزید حکومت به دست شاخة مروانی بنی امیه افتاد و خلفای مروانی نیز به طور آشکار به فسق و فجور می پرداختند به زن بارگی , میگساری , خرید کنیزکان آوازه خوان رو نمودند. خلفای بنی امیه هر دو شاخه بنی سفیانی وبنی مروانی در دور کردن مسلمانان وبه خصوص زن مسلمان از تعالیم حیات بخش اسلام نقش به سزایی داشتند. دردوران بنی امیه زن بار دیگر سقوط نمود و بعنوان وسیله ای در راه لذّت خلفای سفیانی و مروانی و رواج فساد در جامعه گردید.تا به این وسیله با سرگرم کردن جامعه به امور لهو ولعب از ایجاد وگسترش انقلاب ها وقیام ها بر ضد حکومت اموی جلو گیری نماید. دوران حکومت اموی یادآور عصر جاهلیت به ویژه درباره زنان می باشد و این پژوهش به جایگاه زن در این دوران پرداخته است.
1-1- بیان مسئله
خانواده و زن در عصر جاهلی فاقد هرگونه ارزش والای انسانی بود و اسلام به زن مسلمان کرامت بخشید پیامبر (ص) با سیرة عملی خود جایگاه زن را آنقدر بالا برد که جعفر بن محمّد (ص) در حدیثی فرمودند فاطمه (ع) حجت خدای ما و ما حجت خدا بر شماییم. در عصر اموی هر چند زنان بزرگی چون حضرت زینب , ام کلثوم و … اسوة صبر ومجاهدت در راه خدا شدند ولی جامعه اسلامی در اثر حکومت فاسدو نالایق بنی امیه به سنت های عصر جاهلی برگشت و این عصر یادآور ایام العرب و تفاخرات قبیله ای در شعر و ادبیات , زنبارگی , بی توجهی به ارزشهای اخلاقی و … گردید. بر اساس شعار «الناس علی دین ملوکهم » نهاد خانواده و زن نیز در عصر نباید از جایگاه خوبی برخوردار بوده باشد . این پژوهش در پی آن است که به تبین جایگاه زن مسلمان در این عصر بپردازد و نقش او را در ابعاد سیاسی ,اجتماعی و فرهنگی بررسی نماید.
