۲-۱-۳٫ مفهوم کیفیت در مدیریت کیفیت

هشت اصل مدیریت کیفیت در استاندارد ایزو ۹۰۰۰-۲۰۰۰ با عنوان واژگان سیستم­های مدیریت کیفیت و استاندارد ایزو ۹۰۰۴-۲۰۰۰ با عنوان خطوط راهنما برای بهبود علمکرد سیستم­های مدیریت کیفیت تعریف ‌شده‌اند. این اصل را ‌می‌توان از طریق مدیریت به عنوان چهارچوبی برای علمکرد بهتر مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد.

هشت اصل مدیریت کیفیت بر طبق استاندارد ایزو ۹۰۰۰ این­گونه تعیین شد.

اصل اول- تمرکز بر مشتری

هرسازمانی به مشتریان خود وابسته است و باید نیازمندهای حال و آینده آنان را درک نماید، تمرکز بر مشتری ودرک نیازهای آینده او باعث ‌پاسخ‌گویی‌ منعطف و سریع سازمان به فرصت بازار و در نتیجه سود سازمان خواهد شد.

اصل دوم- رهبری

مدیر سازمان که از منش رهبری برخودار است باید مقاصد و جهت­گیری یکنواختی را در سازمان ایجاد نماید و محیط داخلی سازمان را به گونه ­ای ایجاد و نگهداری نمایند که کارکنان بتوانند در دستیابی به اهداف سازمانی کاملا مشارکت نمایند.

اصل ۳ : جلب مشارکت کارکنان

کارکنان جوهره سازمان بوده و مشارکن آن ها باعث خواهد گردید تا توانایی­هایشان مزیت سازمان محسوب گردد. ایجاد انگیزه، تعهد و مشارکت کارکنان نسبت به سازمان، نوآوری و خلاقیت در پیشبرد اهداف سازمان را به ارمغان خواهد آورد.

اصل ۴: رویکرد فرایندی

نتایج مورد نظر در سازمان هنگامی که فعالیت­ها و منابع مرتبط به صورت فرآیندی مدیریت می­شوند، رویکرد فرایندی باعث هزینه کمتر و چرخه زمانی کوتاهتر در استفاده از منابع بوده و نتایج بهبود یافته، ‌سازگار و قابل پیش‌بینی را برای سازمان به ارمغان خواهد آورد.

اصل ۵ : رهیافت سیستمی به مدیریت

شناسایی، درک و مدیریت فرایندهای مرتبط به هم به ‌عنوان یک سیستم، کارایی و اثر بخشی سازمان را دردستیابی به اهداف خود بهبود می­بخشد.مدیریت سیستمی با یکپارچه و مرتب نمودن فرایندها به ‌عنوان بهترین روش دستیابی به نتایج مورد نظر، سازمان را از قابلیت تمرکز تلاش بر روی فرایندهای کلیدی برخوردار می­سازد و در ذینفعان سازمان اعتماد سازی به سازگاری، کارآمدی و اثر بخشی سازمان را ایجاد نموده و توسعه می­بخشد.

اصل ششم : بهبود مستمر

بهبود مستمر علمکرد سراسری سازمان باید یک هدف پایدار برای آن سازمان باشد. در این حالت قابلیت سازمانی بهبود یافته، مزیت عملکردی هر سازمان خواهد گردید و همترازی فعالیت­های بهبود در تمامی سطوح سازمان به منظور تصمیم ­گیری راهبردی ایجاد خواهد گردید.

اصل هفتم: تصمیم گیری بر مبنای واقعیت­ها

در هر سازمان تصمیمات مؤثر بر مبنای تجزیه و تحلیل داده ­ها و تولید اطلاعات میسر است. تصمیمات آگاهانه، افزایش توانایی برای اثبات اثربخشی تصمیمات گذشته ‌بر مبنای‌ مراجع و سوابق واقعی و همچنین افزایش توانایی برای بازنگری، به چالش کشیدن و تغییر عقاید و تصمیمات از جمله مزایای به کارگیری اصل تصمیم گیری ‌بر مبنای‌ واقعیت­ها است.

اصل هشتم: ارتباط سودمند و دو طرفه با تامین کنندگان

سازمان و تامین کنندگان آن به یکدیگر وابسته هستند و رابطه سودمند و دو طرفه، توانایی هر دو را برای ایجاد ارزش افزایش می­دهد. افزایش توانایی ایجاد ارزش برای هر دو طرف و در نتیجه انعطاف و سرعت در ‌پاسخ‌گویی‌ به تغییرات بازار یا نیازها و انتظارات مشتریان ایجاد می­گردد و باعث بهینه نمودن هزینه­ ها و منابع خواهد گردید ( صادق­فر، ۱۳۹۲).

۲-۱-۴٫ کیفیت در علم­سنجی

ضریب تأثیر مجله یوجین گارفیلد کارکردی چندگانه دارد، این سنجه در اصل برای پایش پوشش مجلات در نمایه استنادی علم طراحی شده و به کار رفته است. امروزه از ضریب تأثیر برای انعکاس مستقیم اعتبار یا کیفیت یک مجله استفاده می­ شود(موئد،۱۳۸۷: ۲۰۵). ضریب تأثیر در سال ۱۹۶۰ به وسیله یوجین گارفلید، بنیان­گذار و رئیس مؤسسه اطلاعات علمی (ISI)که اکنون بخشی از مؤسسه تامسون است، به عنوان ابزاری برای ارزشیابی مجلات علمی معرفی شد. هدف اصلی کمک به انتخاب مجلات برای نمایه استنادهای علوم بود. از سال ۱۹۷۵، ضریب تأثیر مجلات به صورت سالانه در مجله گزارش استناد منتشر می­ شود، همچنین به عنوان یکی از محصولات مؤسسه اطلاعات علمی در دو ویرایش قابلی دسترسی است: ویرایش مربوط به علوم و ویرایش مربوط به علوم انسانی. مؤسسه اطلاعات علمی بعدها با بهره گرفتن از داده ­های تولید شده توسط رایانه از روندهای مجلات و فراوانی ارجاع، با بهره گرفتن از اطلاعات داخلی، اقدام به تدوین نمایه ارجاع­ علوم کرد، و به عنوان بخشی از این نمایه مجله گزارش­های استناد ونمایه ارجاع­علوم انسانی را منتشر نمود(گارفیلد، ۱۹۹۹).ضریب تأثیر یکی از مهمترین و در عین حال پرکاربردترین شاخص ارزیابی مجلات از نظر مؤسسه اطلاعات علمی است و بر این اساس مجلات علمی شکل اولیه ارتباط رسمی در حوزۀ علم هستند. ضریب تأثیرISI، شاخص کتاب‌سنجی برای ارزیابی و سنجش کیفیت تولیدات علمی افراد، تیم­های پژوهشی یا مؤسسات مورد استفاده قرار ‌می‌گیرد.

۲-۱-۴-۱٫ نحوه محاسبه ضریب تأثیر

ضریب تأثیر مجله که توسط مؤسسه اطلاعات علمی تعریف شده نسبتی از دو عنصر است. مخرج کسر، تعداد کل مقالات قابل استناد منتشر شده در مجله­ای خاص در عرض چهارچوب زمانی مشخص و صورت کسر، تعداد کل استنادهای داده شده در سال جاری به هر یک از مقاله­ های منتشر شده در این مجله در عرض قالب زمانی مشخص است. مؤسسه اطلاعات علمی این قالب زمانی را دو سال تعریف کرده­است.

ضریب تأثیر مجله A در سال Y از رابطه زیر حاصل می­ شود:

مجموع تعداد استنادات (ارجاعات) به مقالات منتشرشده در مجله A در سال­های Y-1 , Y-2 = IF

تعداد مقالات منتشر شده در مجله A در سال­های Y-1 , Y-2

طبق تعریف مؤسسه اطلاعات علمی فقط مقالات پژوهشی، یادداشت­های فنی و مقالات مروری، اجزای قابل استناد به شمار می­آیند. سرمقاله­ها، نامه­ ها، اخبارها و پیشرفت­ها در محاسبه مخرج، اجزای غیر قابل استناد هستند اما تمام اجزا احتمال دارد که در طول محاسبه در صورت کسر به حساب آیند. برای مثال مجله پزشکی نیوانگند، ۳۳۶ مقاله قابل استناد در سال ۲۰۰۳ و ۳۷۸ مقاله قابب استناد در سال ۲۰۰۲ منتشر کرد. استنادات سال ۲۰۰۴ به هریک از مقالات منتشر شده در سال‌های ۲۰۰۳ و ۲۰۰۴ یه ترتیب ۱۴۱۴۷ و ۱۴۵۴۹ بودند، با پیروی از رابطه بالا، ضریب تأثیر این مجله از این قرار است: (دونگ، موندرای،۱۳۸۷).

۲-۱-۴-۲٫ محدودیت­های کاربرد ضریب تأثیر