گردشگری یکی از نیروهای عمده ی شکل دهنده به جهان امروز و از مهمترین و پویاترین فعالیت های جهان است که ریشه در توسعه فناوری و گسترش همه جانبه ی سرمایه داری دارد.

بنابر گزارش انجمن گردشگری و مسافرت جهانی،گردشگری به تنهایی 6 درصد از کل تجارت جهانی را به خود اختصاص داده است. (Holden, 2008:13)

همین امر، دولت ها و کشورهای در حال توسعه را بر آن داشته تا، سیاست های توسعه ی گردشگری را به عنوان ابزار توسعه و تحرک اقتصادی و یکی از شیوه های مبارزه با بیکاری و ایجاد درآمد ارزی مورد توجه قرار می دهند .

در طول دو دهه ی گذشته توجه روز افزونی در سراسر جهان به پژوهش در مورد گردشگری از اروپا   تا آمریکای شمالی و از آفریقا  تا آسیا شده است. این توجه روزافزون تا حدود زیادی منعکس کننده ی رشد گردشگری در شهرها و مناطق است.

شهرستان کاشان به عنوان یکی از شهرستانهای گردشگرپذیر کشور در استان اصفهان قرار داشته، که علاوه بر دارا بودن بافتهای قدیمی و با ارزش سنتی و تاریخی، به دلیل طبیعت زیبای قمصر، نیاسر و برزک، که بالاترین سطح مزارع گل کاشان را به خود اختصاص داده از

 اهمیت بسزایی در جذب گردشگران تاریخی فرهنگی و طبیعی برخوردار است.

آنچه در این زمینه حائز اهمیت است، تنها قابلیت های ذاتی شهرستان کاشان برای جذب گردشگران نیست، بلکه  مهمتر از آن، شناسایی و تحلیل محورهای گردشگری جاذب این شهرستان می باشد.

یکی از راه حل های اساسی  برای این تحلیل، استفاده از تکنولوژی سیستم های اطلاعات جغرافیایی(GIS[1])، می باشد، که علاوه بر دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز،توان تجزیه و تحلیل داده های مکانی و غیر مکانی را نیز دارا می باشد.

فصل اول :کلیات تحقیق

1-1 بیان مساله پژوهش

عصرحاضر، عصر گسترش فناوری و افزایش دامنه زندگی ماشینی و رفاه اجتماعی است. این رفاه به همراه افزایش درآمدهای عمومی در نهایت سبب احساس نیاز بیشتر به پرکردن اوقات فراغت و شکل گیری فرهنگ سیر وسفر جهانگردی شده است.با اینکه بیش از 150 سال از تشکیل نخستین آژانس مسافرتی جهان توسط توماس کوک(Thomas Cook) وشکل گیری جهانگردی به صورت سازمان یافته نمی گذرد(رضوانی، 1374، 20)این فعالیت توانسته است امروزه به یکی از بزرگترین فعالیت های اقتصادی، از جمله عوامل شکل گیری تعاملات فرهنگی و اجتماعی دنیا تبدیل گردد، به طوریکه سفر وجهانگردی ، بیش از 8/10درصد درتولید ناخالص داخلی جهان نقش داشته و7/8 درصد از شغل های جهان را به خود اختصاص داده است . این در حالی است که کشور ایران به لحاظ برخورداری از جذابیت های گردشگری بنابه گفته ی WTO، یکی از 10 کشور اول دنیا است ودراین میان شهرستان کاشان، از اهمیت بسزایی در جذب توریسم برخوردار است .

1-2اهمیت مسئله پژوهش

در زمینه ی اهمیت توسعه ی گردشگری، علاوه بر رشد و افزایش درآمد ملی می توان به مواردزیر اشاره کرد(برنامه ریزی توریسم در سطح ملی و منطقه ای ،1389، 52):

• ایجاد فرصت های شغلی در بخش خدمات و سایر بخش های وابسته و عامل مهمی در رفع معضل بیکاری
• جلوگیری از خروج ارز کشور و ایجادتعادل و توازن در تراز پرداخت های کلی کشور
• موثر در تبادل فرهنگ های اقوام و ترقی و تعالی فرهنگ های ملتها
• ایجاد صلح بین الملل
• کمک به درآمدهای دولت (ازطریق اخذ مالیات برآمد هتل ها، عوارض فرودگاهی ، گمرکی و …)
• موثر در توسعه ،حفظ و نگهداری موزه ها ،تئاتر ها و سایر امکانات فرهنگی
• استفاده از توریسم به عنوان سرعت دهنده ای به گسترش دیگر بخش های اقتصاد
• توریسم اگر به نحو شایسته و به صورت پایدار توسعه یابد، می تواند حفظ منابع طبیعی و فرهنگی منطقه را توجیه و جبران نماید ، مناطقی که در صورت نبود این ابزار ، از توان محدودی برای تحقق اهداف حفظ و نگهداری محیط زیست برخوردارند

(همان، 22).

کاشان علاوه بر دارا بودن بافت های قدیمی و با ارزش سنتی و تاریخی که بعضا جزو معدود آثار با ارزش تاریخی و معماری جهان است ، به دلیل طبیعت زیبای قمصر و نیاسرو برزک، که بالاترین سطح مزارع گل کاشان را به خود اختصاص داده و برگزاری جشنواره های گل و گلاب، برای جهانگردان سراسر جهان از اهمیت خاصی برخوردار است. لذا با تجدید نظر در توجه به صنعت گردشگری در این شهرستان ، می توان گام موثری در توسعه ی بیشتر و بهتر شهرستان کاشان از جنبه های مختلف اقتصادی،اجتماعی،فرهنگی، طبیعی،زیرساختی و…برداشت. 

1-3اهداف پژوهش:

هدف کلی: شناسایی و تحلیل محورهای جاذب گردشگری تاریخی-فرهنگی و طبیعی شهرستان کاشان برای جذب بهینه ی توریسم با کاربرد روش تحلیل شبکه

هدف ویژه1 :تعیین مکان های گردشگری و تاسیسات اقامتی شهرستان کاشان مبتنی بر جاذبه های تاریخی فرهنگی وطبیعی با استفاده از GIS

هدف ویژه2 :تعیین مسیرهای گردشگری شهرستان کاشان مبتنی بر جاذبه های تاریخی فرهنگی وطبیعی با استفاده از GIS

هدف ویژه3 :تعیین و تحلیل شبکه ی پیوندهای بین این مکانها در محدوده ی شهرستان

هدف ویژه4 :استفاده ی همزمان از نقاط گردشگری شهرستان برای جذب توریسم با تقویت پیوندهای مناسب

1-4 سوالات پژوهش

سوال 1_آیا شهرستان کاشان آنگونه که شایسته است از قابلیت های گردشگری خود استفاده می کند؟

سوال 2_چگونه می توان با استفاده از تحلیل شبکه ای ،هم پیوندی مناسبی بین نقاط گردشگری شهرستان کاشان برقرار کرد؟